حضرت فاطمه معصومه(ع) دخت بلند اختر امام موسی بن جعفر(ع) است که در ماه ذیقعده دیده به جهان گشود این ماه برای مادرش نجمه خاتون شادی بخش و وصف ناشدنی است، زیرا در یازدهمین روز سال 148 هـ.ق خداوند حضرت رضا را به او عنایت کرد و روز اول ذیقعده سال 173 بعد از 25 سال در مدینه منورّه چشمش به تولد دختری از خاندان رسالت که امام صادق بشارت آمدنش را داده بود روشن گردید.نام مبارکش را فاطمه نهادند. شهر قم که تربت پاکش گوهر گران قدری را در دل خود جای داده و درخشندگی آن چشم همگان را مجذوب پاکی و قداست خویش نموده در طی قرون متمادی، حبل المتین اندیشمندان دینی، عالمان و وارثان ائمه اطهار(ع) به شمار می آید.دهها سال است در حریم امن و امان فاطمه معصومه ـ کریمه اهلبیت ـ بزرگان پاک سیرت و مخلصان موحد بر سفره احسانش حاضر شده و به برکت عنایت های ویژه آن حضرت به نشر فرهنگ تشیع اهتمام ورزیده، از خرمن اهل بیت خوشه ها برگرفته اند و جرعه های جانبخش را به کام تشنگان حق و حقیقت رسانده اند خدمات برجسته و تلاشهای ارزنده علماء و عارفان و مبارزان این شهر در احیای آئین محمّدی(ص) چنان بوده که مهر تأیید و تجلیل مقتدایان راستین بر تارک آن می درخشد که فرمود:«لولا القمیّون لضاع الدین؛(1) اگر قمی ها (علمای قم) نبودند دیانت مردم در معرض تباهی قرار می گرفت.»شالوده این شهر با حضور دوستان و شیعیان ائمه اطهار در سال 83 هـ.ق پی ریزی شد.(2) که این دوران به زمان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) برمی گردد.امام صادق(ع) فرمود: قم شهر ما و شهر شیعیان ماست، پاک و مقدّس است. اهل آن ولایت ما را پذیرفته اند (3) و امام کاظم(ع) در معرفی قم چنین فرمود: «قم عُشّ آل محمد و مأوی شیعتهم؛(4) قم مأوای آل محمّد و پناهگاه شیعیان ماست.»و امام صادق(ع) در بیانی دیگر ویژگی اهل قم را اینگونه بیان فرمود: قم را قم نامیدند، زیرا اهلش به قائم آل محمّد می پیوندند و با آن حضرت (بر ضد طاغوت ها) قیام می نمایند و با کمال استقامت و استواری به یاری او می پردازند.(5)در شهر قم بیش از 400 امامزاده واجب التعظیم مدفونند و خاک مقدّسش پیکر پاک بسیاری از فقهای محدثین و علماء بزرگ شیعه را در برگرفته است.محمد ابراهیم کلباسی مرجع معاصر مرحوم میرزای قمی هنگامی که از اصفهان به قم می آمد، از در پل علیخانی و یا از مسجد امام حسن عسگری کفش های خود را بیرون آورده و بدست می گرفت و تا حرم پیاده می رفت و می فرمود: دراینجا علمای ابرار و اصحاب ائمه و محدثان بسیار آرمیده اند و سراسر این قسمت ـ اطراف حرم ـ قبور آن بزرگواران است.(6)بنابه فرمایش امام صادق(ع) قم شهری برگزیده است و مردمش همواره با حاکمان ستمگر زمان خویش به مبارزه برمی خاستند. خودداری آنان از دادن خراج به حکومت عباسی خصوصاً پس از شهادت حضرت رضا(ع) در سال 203 هـ.ق و پی بردن اهالی قم به جنایت مأمون و دستگاه خلافت و دادن تعداد زیادی کشته و زندانی شدن بسیاری از مردم در این رابطه نمونه ای روشن از مقاومت و پایداری آنان است.شهر مقدّس و مذهبی قم در طول تاریخ شاهد قتل عامهای مکرّر و صدمات جبران ناپذیری از سوی ستمگران بوده است، از جمله آنها می توان به قتل عام در عهد مأمون، زمان معتزّ پسر متوکل عباسی، دوران حمله مغول، افغانها و نادرشاه اشاره کرد که اکثراً بدلیل اختیار کردن مذهب تشیع از سوی مردم شهر بوده است. موضع گیری علمای مبارزی چون میرزای قمی در مقابل فتحعلیشاه، آیت اللّه حائری در برابر رضاخان، فریاد مقاومت آیت اللّه بافقی روبروی رضا شاه و ایستادگی آیت اللّه بروجردی و امام خمینی(ره) در رویارویی با رژیم پهلوی مؤیّد پیشتازی این دیار در نشر اسلام و محو شرک و طاغوت به شمار می آید با این وصف در طول زمان، قم علاوه بر آنکه چشمه جوشان علم و معارف حقّه شیعه بوده تربیت شدگانش پاسداران امین و صالح دین خدا و سرزمین گهر خیزش خاستگاه انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی فرزند حوزه علمیّه قم می باشد و اوّلین جرقه انقلابی در مبارزه با تجاوزگری ها و ظلم و فساد طاغوت در قیام 15 خرداد و سپس در اعتراض به توهین رژیم علیه مرجعیت در این شهر زده شد.توجه ائمه معصومین درباره قم در بیان و عمل حائز اهمیت است. از جمله اینکه امام رضا(ع) می فرماید: بهشت دارای هشت در است، یک از آنها برای قمی هاست و سه مرتبه فرمود: خوشا به حالشان.(7)آن حضرت به زکریا بن آدم که قصد بیرون رفتن از شهر قم را داشت فرمود: از قم بیرون نرو همانا خداوند به خاطر تو بلا را از اهل قم دور می سازد همانطور که به برکت وجود مقدّس موسی بن جعفر(ع) بلا را از اهل بغداد دور نمود.(8)قم به واسطه خورشید ولایت، حرم مطهر حضرت معصومه(ع) و نور علم و دانش فقه جعفری متبلور از حوزه ها و مدارس علمیه و همچنین وجود مسجد مقدّس جمکران که تجلی گاه امام زمان و محل رفت و آمد ایشان و انس و علاقه دلدادگان به ساحتش می باشد و در میان دیگر شهرها ممتاز است. چنانچه امام صادق(ع) فرمود: زمانی خواهد آمد که شهر قم و اهلش حجت بر تمام مردم شوند.حضرت فاطمه معصومه(ع) دخت بلند اختر امام موسی بن جعفر(ع) است که در ماه ذیقعده دیده به جهان گشود این ماه برای مادرش نجمه خاتون شادی بخش و وصف ناشدنی است، زیرا در یازدهمین روز سال 148 هـ.ق خداوند حضرت رضا را به او عنایت کرد و روز اول ذیقعده سال 173 بعد از 25 سال در مدینه منورّه(9) چشمش به تولد دختری از خاندان رسالت که امام صادق بشارت آمدنش را داده بود روشن گردید.نام مبارکش را ... 

اسامى حضرت فاطمه معصومه(س)

1. فاطمه
اين مجـلله عـظيم الشـاءن هم نام حـضـرت زهرا (س) و فاطمه يا فاطمه كبرى ناميده شده است. در روايتـى دربـاره مقام والا و عظمت شاءن حـضرت زهرا(س)و علت ناميده شدن ايشان به فاطمه آمده است: محمد بن مسلم گفت: از ابـوجعفر امام بـاقر(ع)شنيدم كه فرمود: فاطمه داراى جايگاهى كنار در جهنم است. وقتـى روز قيامت مى شود, ميان دو چشم هر نفر, مومن ياكافر نگاشتـه مى شود. آنگاه بـه كسى كه دوستـدار اهل بـيت اسـت و گناهان فراوانى دارد, دسـتـور داده مى شود به آتش افكنده گردد. وقتى حضرت فاطمه آن شخص را مى بـيند, مى گويد: بارالها! مولاى من! مرا فاطمه نام نهادى و بـه واسطه من مى خواستـى از كسـانى كه دوسـتـدار من و ذريه ام هسـتـند, درگذرى وعده ات حق است و تو از وعده ات تخلف نمى كنى. در آن زمان خداوند عزيز و والامرتبـه مى فرمايد: درست گفتى, تو را فاطمه نام نهادم و مى خواستـم بـه خـاطرتـو از كسى كه دوستـت دارد, و پيرو تـوسـت و بـه خـاندانت علاقمند و پـيرو آنان اسـت, درگذرم. پيمانم حق است و من خلف وعده نمى كنم; بـه اين سبـب بـه بنده ام فرمان داخل شدن در آتش را دادم تـاتـو دربـاره او شفاعت كنى. تـو را شـفـيع قـرار دادم تـا بـراى ملائكه و پـيامبـران و فرستادگانم و صاحبان اين توقفگاه, جايگاه و منزلتت درپيشگاه من مشخص شود. هركس را كه ديدى ميان دو چشمش كلمه مومن است, مى گيرى و داخل بهشت مى كنى. حضرت معصومه(س)نيز چـون حـضرت فاطمه زهرا (س) داراى مقام شفاعت است. و احتمالا ناميده شدن وى بـه فاطمه بـى ارتبـاط بـااين مقام نبوده است. به هر تقدير بـه واسطه اين بـانوى گرامى بـسيارى از شيعيان داخل بهشت مى گردند. در اين بـاره امام صادق(ع) مى فرمايد: "... الا ان للجنه ثمانيه ابواب, ثلاثه منها الى قم. تقبـض فيها امراءه هى من ولدى و اسمها فاطمه بنت موسى تدخل بشفاعتها شيعتى الجنه باءجمعهم." آگاه باشيد, براى بـهشت هشت دراست; سه تا از آنها بـه سوى قم بـاز مى شـود. در آنجـا بـانويى قـبـض روح مى شـود. او از جـملـه فرزندانم, و نامش فاطمه دختر موسى است. به شفاعت او همه شيعيان داخل بهشت مى گردند. برخى از نويسندگان در توضيح روايت فوق گفته اند: مقتضاى اين خبر آن است كه از بـراى آن مخدره(فاطمه معصومه)در نزد خداى تـعالى مقام محـمودى مى بـاشد كه شفاعت نمودن آن مخدره بـاشد(در)روزجـزا. و از بـراى او نزد خدا شاءنى است عظيم كه آن حضرت و هكذا برادرش حضرت رضا(ع)كه در زيارتش مى فرمايد: "ان لك عندالله شاءنا من الشاءن." و هكذا حضرت جـواد. دركتـاب مفتـاح الجنان مذكور اسـت كه حـضـرت رضـا فرمود: هركه زيارت كند او را همچـنان اسـت كه مرا زيارت كرده اسـت. گرچـه مولف مفتـاح معلوم نيست, اما از احاديث معتبـر نيز(چنين مطلبـى)استفاده مى شود. در حديث است كه "من زار ذريتهما كانما زارهما" ; هركس ذريه حضرت حـسن و حـسين را زيارت كند, مثـل كسى است كه خود آنها را زيارت كند. حضرت معصومه و حضرت عبـدالعظيم حـسنى نيز مشمول همين حـكم مى باشند. آرى, حـضرت معصومه از مقام محـمود يعنى مقام شفاعت بـرخوردار است: 

2. بضعه الرّساله 
 
يا بضعه الرّساله
ياد مدينه كردم باگوش جان شنيدم
لبيك را زبالا تا در حرم رسيدم
آيا شد آشكارا قبرنهان زهرا؟
يا فاطمه زهرسو با گوش جان شنيدم
بنت امام كاظم اخت امام هشتم
باشد شفاعتش را روز جزا اميدم
يا بضعه الرّساله, ما را مران زدرگه
گشتم گداى كويت از غير, دل بريدم
برزاده برادر, جان جواد سوگند
رحمى, اگر چه زير بارگنه خميدم
يافاطمه, شفاعت از روسياهى ام كن
تاخلق روز محشر بينند روسپيدم
 
3. معصومه
حـضرت فاطمه معصومه مستـغرق درعبـادت, و از آلايش بـه معاصى و زشتـيها پـيراستـه و عصمت مادرش زهرا(س)در او تـجلى نموده است. بـراساس پاره اى از روايات, لقب معصومه از سوى امام رضا(ع)بـه اين بـانوى عظيم الشـاءن اعطا گرديد. علامه مجـلسـى دراين بـاره گويد: امام رضـا(ع)درجـايى فرمود: "من زار المعصـومه بـقم كمن زارنى" هركس معصومه را در قم زيارت كند, مانند كسى است كه مرا زيارت كرده است.(بحارج48ص316)

4. كريمه اهل بيت
حضـرت معـصـومه درزبـان علما و فقهاى شـيعـه بـه لقب "كريمه اهل بيت" ياد مى شود. از ميان بانوان اهل بيت اين نام زيبـا تنها به او اختصاص يافته است. بـر اساس روياى صادق و صحـيح نسب شناس گرانقدر مرحـوم آيت الله سيدمحمـود مـرعـشـى نجـفـى(م 1338 ه' .)اين لـقـب از طرف امـام صادق(ع)برحـضـرت مـعـصـومـه اطلاق شـده اسـت. در اين رويا امـام صادق(ع)به آيت الله نجفى ـ كه بـا دعا و راز و نياز تلاش پى گيرى را بـراى يافتـن قبـر مطهر حـضرت زهرا(س)آغاز كرده بـود,ـ خطاب فرمود: "عليك بكريمه اهل بيت" ; بـرتوبـاد بـه كريمه اهل بـيت.
 
لقب هاى حضرت معصومه(س)از زيارتنامه ها
تاآنجايى كه ما اطلاع يافتيم, سه زيارتنامه بـراى حضرت معصومه ذكر شده است: يكى از آنها مشهورو دوتاى ديگر غيرمشهوراست. اسامى و لقبـهايى كه بـراى حضرت معصومه در دو زيارتـنامه غير مشهور ذكر شده, به قرار ذيل است: طاهره(پاكيزه)، حميده(ستوده)، بره(نيكوكار)، رشيده(رشـديافتـه)، تـقيه (پـرهيزكار)، رضيه(خـشـنود از خـدا)، مرضـيه(مورد رضـايت خـدا)، سـيده طاهره(بـانوى پـاكيزه)، سـيده صديقه(بـانوى بـسيار راستگو)، سيده رضيه مرضيه(بـانوى خشنود از خـدا و مورد رضـاى او)، سـيده نسـاء العـالمين(سـرور زنان عالم)

لقب هاى ديگر آن بانو
محدثه و عابده و مقدامه(بانوى پيشتاز)از ديگر صفات و القابـى است كه براى حضرت معصومه عنوان شده است.

محمد اصغرى نژاد

پی نوشت ها:
1. بحارالانوار، ج 60، ص 217.
2. معجم البلدان، ج 4، ص 397.
3. سفینة البحار، شیخ عباس قمی، ج 2، ص 447.
4. بحار، ج 60،، ص 214.
5. همان، ص 216.
6. بانوی ملکوت، آیت اللّه کریمی جهرمی، چ اول، ص 42.
7. بحار، ج 9، ص 215.
8. سفینة البحار، ج 2، ص 447.
9. منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ص 161.

منابع:
حوزه نيوز
مجله كوثر ش 35
http://labbaik.ir

مطالبی در ارتباط با این موضوع:

http://feraghat90.blogfa.com/post-355.aspx    آفتاب عصمت 1
     http://feraghat90.blogfa.com/post-356.aspx  آفتاب عصمت 2
http://feraghat90.blogfa.com/post-357.aspx  پگاه پاکی 1
http://feraghat90.blogfa.com/post-358.aspx  پگاه پاکی 2
http://feraghat90.blogfa.com/post-359.aspx  پگاه پاکی 3

آفتاب عصمت 2, پگاه پاکی 1, پگاه پاکی 2, پگاه پاکی 3.بانوی با کرامت, آفتاب عصمت 1, آفتاب عصمت 2, پگاه پاکی 1, پگاه پاکی 2, پگاه پاکی 3 بانوی با کرامت, آفتاب عصمت 1, بانوی با کرامت, آفتاب عصمت 1, آفتاب عصمت 2, پگاه پاکی 1, پگاه پاکی 2, پگاه پاکی 3 بانوی با کرامت, آفتاب عصمت 1, آفتاب عصمت 2, پگاه پاکی 1, پگاه پاکی 2, پگاه پاکی .آفتاب عصمت 2, پگاه پاکی 1, پگاه پاکی 2, پگاه پاکی 3

مطالبی در ارتباط با این موضوع:
http://feraghat90.blogfa.com/post-355.aspx  آفتاب عصمت 1
http://feraghat90.blogfa.com/post-356.aspx  آفتاب عصمت 2
http://feraghat90.blogfa.com/post-357.aspx  پگاه پاکی 1
http://feraghat90.blogfa.com/post-358.aspx  پگاه پاکی 2
http://feraghat90.blogfa.com/post-359.aspx  پگاه پاکی 3