رحمت خداى تعالى 
 حضرت رسول خدا صلّى الله عليه وآله و سلّم  فرمود: كه هر گاه معلّمى به كودكى امر كند كه بگويد:بسم الله الرحمن الرحيم، خداى تعالى برات و جواز آزادى از دوزخ براى آن كودك، پدر، مادر و معلّم او بنويسد. رسول خدا صلّى الله عليه وآله و سلّم  روزى از قبرستان بقيع گذر كردند، نزديك قبرى رسيدند به اصحاب فرمود: عجله كنيد و بگذريد، اصحاب تعجيل كردند و از آن جا گذشتند و در وقت مراجعت چون به قبرستان و آن قبر رسيدند خواستند زود بگذرند حضرت فرمود: عجله نكنيد. اصحاب گفتند: يا رسول الله چرا در وقت رفتن امر به عجله فرموديد، حضرت فرمود: صاحب اين قبر را عذاب مى كردند من طاقت ناله و فرياد او را نداشتم ، اكنون خداى تعالى رحمتش را شامل حال او كرد. سوال کردند يا رسول الله سبب عذاب و رحمت به او چه بود؟ حضرت فرمود: اين مرد، مرد فاسقى بود كه به سبب فسقش تا اين ساعت اين جا معذّب بود، كودكى از وى مانده بود، در اين وقت او را به مكتب بردند معلّم به اين فرزند "بسم الله الرحمن الرحيم" را تعليم فرمود.  كودك آن را بر زبان جارى نمود، خطاب به فرشتگان عذاب رسيد، دست از اين بنده فاسق برداريد و او را عذاب نكيند، روا نباشد كه پدر را عذاب كنيم و پسرش به ياد ما باشد.(1) بگويمت سخنى اى رفيق فاضل من   كسى بغير خدا حل نكند مشكل من /به هر كه درد دل خويش را فرو خواندم   غم فزود ولى غم نبرد از دل من.

لوح ساده
اين ماده‌ى خامى كه در اختيار معلّم قرار مي گيرد، يك لوح ساده است، به قول شاعر، «من كه لوح ساده‌ام، هر نقش را آماده‌ام»؛ اين دست نقش گر، اين لوح را ترسيم و تصوير مي كند و هويّت جديدى به او مي بخشد. عوامل مختلفى است، عامل تربيت والدين، عامل حوادث اجتماعى و مؤثّرات اجتماعى، در روزگار ما، وسائل تبليغ، رسانه‌ها و امثال اين ها همه نقش دارند، اما نقش معلّم در اين ميان، يك نقش بارز و برجسته‌اى است. معلّم مي تواند اين ماده‌ى خام را حتّى از اسارت عوامل وراثتى هم نجات دهد؛ اين را علم ثابت كرده است. همچنان كه عوامل وراثتىِ بيمارى‌هاى جسمانى و عوارض جسمانى مي تواند با تدابير گوناگون، با پيشگيرى‌ها و فعاليت هاى گوناگون خنثى شود، عوامل وراثتىِ اخلاقى و روحى و معنوى هم همين جور است. معلّم مي تواند اين نوجوان را يا اين كودك را به يك انسان عالم، فكور، داراى روح تحقيق، علاقه‌مند به تحقيق و پژوهش تربيت كند، يا يك انسان سطحى و بى‌علاقه‌ى به تعمق و بى‌علاقه‌ى به معلومات، مي تواند او را يك انسان شريف، نجيب، خيرخواه، خوشدل و پاك‌نفس تربيت كند و به عرصه بياورد، مي تواند در نقطه‌ى مقابل، او را تبديل كند به يك انسان شرير، بددل و بدخواه، مي تواند او را يك انسان خوشبين، داراى اعتماد به نفس، اميدوار و علاقه‌مند به كار و فعاليت به بار بياورد، مي تواند در نقطه‌ى مقابل، او را يك انسان نااميد، مأيوس و منزوى به جامعه تحويل دهد، مي تواند از او يك انسان متدين، پارسا و پاكدامن بسازد، يا نقطه‌ى مقابل، يك انسان لاابالى، بى‌اعتناى به ارزش هاى اخلاقى، بى‌اعتناى به تعاليم دينى تربيت كند، مي تواند حتّى بر عوامل خارجى تربيت - مثل اين رسانه‌ها و امثال اين ها - غلبه كند، حتّى با تعليم مستمرى كه در طول سال هاى متمادى با اين ماده‌ى خام، با اين نوجوان، با اين دل آماده‌ى پذيرش ايفا مي كند، مي تواند بر نقش تربيتى والدين غلبه كند، اين نقش معلّم است.(2)

پانوشت:
1. به نقل از ابن عباس؛ مستدرک الوسائل، ج 4، ص 386 و 387. تفسير منهج الصادقين،ص32 و  داستان هايي از؛ "بسم الله الرحمن الرحيم" ج1 ص13. پیامبر خدا(ص) فرمود: «أَنَّهُ إِذَا قَالَ الْمُعَلِّمُ لِلصَّبِیِّ قُلْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَقَالَ الصَّبِیُّ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ کَتَبَ اللَّهُ بَرَاءَةً لِلصَّبِیِّ وَ بَرَاءَةً لِأَبَوَیْهِ وَ بَرَاءَةً لِلْمُعَلِّمِ.هر گاه معلّم به کودک بگوید: بگو: «بسم الله الرحمن الرحیم»، پس کودک بگوید: «بسم الله الرحمن الرحیم»، خداوند برای این کودک و پدر و مادر او و این معلّم، برائت [از آتش] خواهد نوشت.»
2. رهبر انقلاب در دیدار با گروه كثيرى از معلمان سراسر كشور   ۱۵/۲/۱۳۸۹.