ميدان نقش جهان يا ميدان امام
يش از آن‌ که شهر اصفهان به پايتختي ايران صفوي برگزيده شود در اين ميدان باغي گسترده وجود داشته ‌است بنام نقش جهان. در کتاب تاريخ عالم آراي عباسي، ذکري از ميدان نقش جهان آمده‌ است. به هر حال پيش از احداث ميدان به شکل فعلي، حداقل بخشي از باغ نقش جهان به نام ميدان معروف بوده‌ است ولي به هرحال در سال ۱۰۰۴ قمري، جايگاهي به نام ميدان نقش جهان در بخشي از باغ وجود داشته ‌است. اين ميدان در سدهٔ يازدهم هجري قمري (سدهٔ هفدهم ميلادي) يکي از بزرگ‌ترين ميدان‌هاي جهان بوده ‌است و در دوره شاه عباس و جانشينان او محل بازي چوگان، رژهٔ ارتش، چراغاني، و محل نمايشهاي گوناگون بوده‌است. يکي از اولين مراسم رسمي که در اين ميدان برگزار شده‌ است، بازگشت پيروزمندانه امامقلي خان از فتح جزيره هرمز به پايتخت (اصفهان) بوده‌ است. شاردن نوشته است:

اين ميدان يكي از زيباترين ميدان هاي جهان است كه شكل مربع مستطيل دارد به طول 440 قدم و عرض 160 قدم (طول اين ميدان از شمال به جنوب بالغ بر 507 متر و عرض آن حدود 165 متر است). اطراف ميدان نهري است كه با آجر و آهك سياه كه از سنگ سخت تر است ساخته شده اين نهر به عرض 6 پا و ازاره هاي آن از سنگ سياه است و پياده رو هاي آن به اندازه 1 پا بلندتر است. عرض سنگها به اندازه اي است كه چهار نفر به آساني مي توانند روي آن پهلوي يكديگر حركت كنند. بين اين نهر و اتاقهاي اطراف ميدان فضايي به عرض 20 پا وجود دارد. در اطراف ميدان 200 اتاق است كه همه به يك اندازه و به يك سبك و دو طبقه ساخته شده است. اتاقهاي طبقه زيرين هر يك عبارت است از 2 دكان كه يكي رو به ميدان و ديگري به طرف بازار است. طبقه بالا نيز عبارت است از 4 اتاق كه 2 تاي آن به طرف ميدان و 2 تا در عقب واقع است. هر يك اتاقهاي رو به ميدان ايواني دارد و جلوي آنها طارمي هايي است كه با آجر و گچ به رنگ سبز و قرمز ساخته شده و بي اندازه به چشم زيبا مي آيد. هر يك از اتاقهاي به طرف بازار راههايي دارد كه در موقع تابستان بسيار خنك مي باشد. غير از اين اتاقها در اطراف ميدان بناهاي بزرگي است كه عبارتند از "درقصر سلطنتي" يعني عمارت عالي قاپو و "در حرمسرا" در سمت مغرب و "مسجد صدر" يعني مسجد شيخ لطف الله و يك عمارتي كه ماشينهاي متعددي در آن قرار دارد و آنرا ساعت سازي مي نامند در طرف مشرق (عمارت ساعت که به کلي تخريب و بناي مسجد شيخ لطف الله بجاي آن ساخته شد). در جنوب ميدان مسجد جامع عباسي و در شمال آن بازار واقع شده (سر در قيصريه). ميدان داراي دوازده مدخل عمده و چند مدخل كوچك است. در مركز ميدان دكل بزرگي بوده است به بلندي 120 پا كه در روزهاي رسمي براي نشانه زدن به كار مي رفته (که امروزه به کلي از ميان رفته‌است). در شمال و جنوب ميدان به فاصله 35 پا از نهر 2 ستون سنگي واقع شده كه دروازه هاي بازي چوگان است. سيد عبد الحسين خاتون آبادي (1039-1105) مولف تاريخ "وقايع السنين والاعوام" معاصر با جانشينان شاه عباس كبير تاريخ ساختن بناي ميدان نقش جهان را در سال 1011 هجري بيان كرده است. تاورنيه سياح ديگر فرانسوي كه از 1041 تا 1078 هجري قمري (1632-1668 ميلادي) 6 سفر به مشرق زمين كرده و بيش از 9 بار ايران را ديده است نوشته است: "وقتي شاه مي خواهد تير اندازي كند جام زريني روي دكل نصب مي نمايند بايد سوار در سر تاخت بيايد، از زير آن بگذرد و بعد با قيقاج با تير و كمان آن جام را بزند. اين هم از رسوم قديمي ايران است كه در حال فرار با قيقاج دشمن خود را مي كشند. هر كس جام طلا را با تير بزند از آن او خواهد بود و من خودم ديدم كه شاه صفي در پنج تاخت 3 جام را با تير فرود آورد." شاردن نوشته است كه:

"روي بناها و اتاق هاي اطراف ميدان از بالا تا پائين جاي چراغ ساخته شده كه در جشنها و اعياد روي آنها چراغ گذارده و روشن مي كنند و در هيچ كجاي دنيا چنين چراغاني ديده نمي شود زيرا تعداد اين چراغها در حدود پنجاه هزار عدد مي شود. شاه عباس كبير از اين كار بسيار لذت مي برد و اغلب دستور چراغاني مي داد ولي جانشيان او چندان توجهي به اين كار نداشتند. در دو طرف درقصر سلطنتي (عمارت عالي قاپو) به فاصله 110 قدم طارمي چوبي منقشي است كه در داخل فضاي بين آن و ديوار قصر 110 توپ چدني سبز رنگ قرار داده اند. اغلب اين توپها، توپهاي كوچك صحرايي است به استثناي دو توپ بزرگ و از نوع خمپاره انداز كه ايرانيان به آنها شتر مي گويند. اين توپها ساخت اسپانيا و جزء غنائمي است كه ايرانيان هنگام فتح هرمز از قلاع پرتغاليها به چنگ آورده اند و اين غنائم در تمام شهرهاي ايران و از آن جمله اصفهان توزيع شد. در گوشه در حرمسرا دو پايه ستون مرمري بسيار زيبا و گرانبهايي وجود دارد كه از خرابه هاي تخت جمشيد آورده اند. (شايد مقصود شاردن از دو پايه ستون مرمري، دو سر ستون داراي نقوش برجسته است كه از سالها پيش در اصفهان بوده و آنها را از آثار دوره ساساني پنداشته اند. از دو سر ستون مزبور يكي از آنها كه كامل بوده فعلاً در موزه ايران باستان در تهران است و ديگري كه در گوشه هاي آن شكستگي دارد در عمارت چهلستون اصفهان نگهداري مي شود.) سمت سر در بازار در شمال ميدان دو ايوان سر پوشيده است كه آن را "نقاره خانه" مي خوانند و هنگام غروب و سحر با نقاره و كوس و طبل و دهل و كرنا نغماتي مي نوازند. در هر طرف ميدان درختهاي چنار كاشته اند و بدون آنكه جايي را از نظر مستور بدارند، اطراف ميدان را مانند چتري پوشانده اند. اين درختها به زيبايي ميدان مي افزايد مخصوصاً در تابستان و هنگامي كه ميدان را آب پاشي كرده باشند و نهر نيز پر از آب باشد. از اين جهت است كه من تصور مي كنم زيباترين ميدانهاي ايران ميدان اصفهان باشد." در سال 1809 ميلادي (1223 هجري) يكي از سياحان معروف فرانسوي به نام موريه اين ميدان را ديده و مي نويسد كه "تمام درختان را از ريشه در آورده و به جاي آنها درختان چنار و تبريزي تازه ايي نشانده اند كه سايه مطلوبي ندارد و ميدان داراي آن نظم و ترتيب و منظره اي كه شاردن شرح مي دهد نيست."

http://isfp.ir

سیر و سفر
مناسبت های خاصّ
دقیق و مستند بدانیم.
حکایت های شنیدنی و ...
شعر سروده هایی از شاعران
دل نوشته ها و دل گویه های ادبی

http://feraghat90.blogfa.com/post-1128.aspx

1. حالت مرگ
حکیمی را پرسیدند: در وقت مرگ، حالتِ تو چیست؟ گفتا: دلی بیمار و تنی بازمانده از کار و طاعت نه و گناه به انبار و توبه نه مرگ آمد و چاره ای نِه، گورِ تنگ و تاریک و مونس نه، آفتابِ گرم و سایه نه، آتشِ تیز و مرا قُوَّت نه، برهنگی و جامه نه، گرسنگی و طعام نه، تشنگی و آب نِه، ملایک با هیبَت و مرا گریز نه، خَصمِ بسیار و مرا چیزی نه، خدایِ عادل و مرا حُجَّت نه.

2. وحی به موسی
خدای عزَّوجَلّ وحی کرد به موسی علیه السلام که: یا موسی! من سه کار نکنم و از بندگانِ خود نیز، سه چیز نپسندَم: اول آن که بی روزشان نگذارم و لکن نپسندم که روزیِ من خورَند و غیر مرا، طاعت دارند. دوم برایشان بی داد (ظلم) نکنم و از ایشان نیز بیداد نپسندَم. سوم آن که از ایشان، کار فردا نخواهم و نپسندَم که از من، روزیِ فردا طَلَبند.

3. روزیِ بندگان
پرسیدند از امام جعفر صادق علیه السلام که: چه حکمت است در آن که خدای عزَّوجل، روزی بندگان، جمله (یک باره) به ایشان نداد؟ گفت: از بهرِ پنج چیز: اول آن که اگر جمله بدادی، جای نداشتندی و تباه شدی و بی روزی ماندندی. دوم اگر جمله بدادی، چون آدمی حریص است، بر یکدیگر تعدّی کردندی. سوم اگر جمله بدادی، از خدای عزوجلّ بی نیاز شدندی و خدای تعالی دوست دارد، نیاز بندگانِ خود به او. چهارم اگر جمله بدادی [مردم [بدانستندی که عمرِ ایشان چند است و خدای تعالی خواست که این پوشیده باشد. پنجم اگر جمله بدادی، زندگانی، ناخوش شدی، چون بدانستندی که اَجَل، نزدیک آمد، زیرا که زندگانی و روزی برابرند.

4. وصیّت به فرزند
بزرگی وصیت کرد پسر خویش را و گفت: ای پسر! وصیت می کنم تو را به پانزده چیز:

خواهی که فضلِ نماز کنانِ شب یابی و تو از ایشان بِه، به روز اندر خدا عاصی مشو.
خواهی که فضلِ روزه داران یابی و تو از ایشان بِه، زبان از دروغ و عیب نگاه دار.
خواهی که فضل زاهدان یابی و تو از ایشان بِه، میانِ دو تن، آشتی ده.
خواهی که فضلِ علما یابی و تو از ایشان بِه، بدان چه بدانی کار کن.
خواهی که فَضلِ حاجیان یابی و تو از ایشان بِه، [نماز] جمعه و جماعت را نگاه دار.
خواهی که فضلِ یاد کنندگان یابی و تو از ایشان به، بر تو باد به تفکر.
خواهی که فضلِ غازیان (جهادگران) یابی و تو از ایشان بِه، با هوای تن و شیطان جهاد کن.
خواهی که فضلِ اَبدالان (مردان خدا) یابی و تو از ایشان بِه، بر دلِ خویش نه آن چه خود را نپسندی، جز خود را مَپَسند.
خواهی که فضلِ صابران یابی و تو از ایشان بِه، انصاف ده مردمان را از تَنِ خویش تا عافیت یابی در دو جهان.

و بر تو باد پشیمانی بر گناه و یاد کردِ خدای بامداد و شبانگاه و گریختن از یار بَد و جُستنِ یار نیک و دشمنی کردن با بَدان و دوستی کردن با نیکان تا در بهشت روی به عافیت و سلامت.

5. آرزوی بهشت
کعب الاحبار گفت: در تورات دیدم که نوشته بود: ای فرزند آدم! آرزومندتان کردم به بهشت، آرزو نبردید و بترسانیدمتان از دوزخ، نترسیدید و ترغیبتان دادیم به حورالعین، رغبَت نکردید از معصیت تان منع کردیم، باز نه ایستادید؛ وعده تان کردیم، باور نداشتید، وام خواستیم از شما، وام ندادید؛ و نعمتتان بدادیم، شکر نکردید، و بر خلاف کردید ما را در هر چه بفرمودیم و باز داشتید حقّ ما از خواسته تان و توکّل بر دینار و درم کردید و از حرام می پوشید و می خورید؛ ما را به منزلت رهیان (غلامان) داشتید و خویشتن را به منزلتِ خدایان داشتید و می جویید به بدکاری. به عزّت و جلال من که در بهشت در نیایید مگر به سختی و رنج.

6. شکرگزاری اندام
یکی، بزرگی را پرسید که: چیست شُکر دو چشم؟
گفت: آن که اگر نیکی بینی، نگاه داری و اگر بدی بینی، بپوشی.
گفت: چیست شکر دو گوش؟ گفت: اگر نیکو شنوی، نگاه داری و اگر بد شِنَوی، فراموش کنی.
گفت: چیست شکر دو دست؟ گفت: نگیری آن چه ناشایست باشد و باز نداری حقِّ خدای را.
گف: چیست شکر زبان؟ گفت: آن که غیبَت نکنی و استغفار کنی.
گفت: چیست شکر پای؟ گفت: به مسجد روی و به جایی نروی که نباید رفت.

اگر این به جای آری شاکر باشی به سزای شکر. اما آن که به زبان شکر کند و به دیگر اندام ها نکند، مَثَلِ وی چون کسی باشد که جامه برگیرد و در نپوشَد.

7. مرد نیک
مردی «شقیق بلخی» را گفت که: مردمان، مرا همی نیک خوانند، من چون دانم که نیکم؟ گفت: نهانیِ خویش بر مردمان، عرضه کن، اگر پسندند، تو نیکی؛ دیگر این که، دنیا را بر دِلِ خود عرضه کن، اگر نخواهد آن را، بدان که تو نیکی؛ دیگر این که مرگ را بر دلِ خود عرضه کن، اگر بخواهد، بدان که تو نیکی. چون این سه خصلت در تو گرد آمد، مردی پسندیده ای.

8. پناه بر خدا
اندر روزگار موسی علیه السلام جوانی گُنه کار بمُرد. مردمانِ آن ده، او را از دِه بیرون بردند و به گور ننهادند از گنه کاریَش. خدای عزَّ وجَل، وحی کرد به موسی که جهاز بساز او را و به گور دفن کن که فرشتگان همی چشم دارند که بر او نماز کنند. چون موسی علیه السلام آن جا رسید، مردمان دِه بیامدند و او را از گناه کاریَش خبر دادند. موسی متحیّر بماند. خدای عزّوجل به او وحی کرد که راست گفتند، زیرا که مؤمنان، گواهان مَنَند اندر زمین. موسی گفت: بار خدایا! او را این کرامت به چه دادی؟ گفتا: بدان که چون به حال مرگ رسید، بنگریست، گِردِ خویشتن کسی را ندید از خویشان و همسایگان. گفت: بار خدایا! از بندگان نومید گشتم و از شهرها، غریب ماندم. اگر دانَمی که عفو تو از من، از پادشاهیَت کم کُنَدی، نخواهمی و اگر دانمی که عذاب کردن تو مرا، در پادشاهی تو بیفزادی، آمرزش نخواهمی. بار خدایا! پناه به تو آوردم. مرا، پناه جایی نیست مگر به تو و امید به تو دارم. مرا نومید مکن و من شنیده ام که تو گفته ای که من آمرزنده و بخشنده ام. امروز گناهِ من بیامرز و بر من ببخشای.ای موسی! او را بیامرزیدم و اگر شفاعت خواست جمله گنه کارانِ روی زمین را، شفاعت دادمی.

9. یاد خدا
روایت است که خداوند عزّوجل فرمود: یا امَّتِ محمد صلی الله علیه و آله ! من به شما، کرداری کردم که اگر به جبرییل و میکاییل و فریشتگان کردمی، عطای بزرگشان دادمی. آن گاه که گفتم: «اُدعونی اَسْتَجب لکم». (بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را).شما را گفتم و دیگر گفتم: فَاذْکُرُونی اَذْکُرْکُمْ (مرا یاد کنید به طاعت تا من شما را یاد کنم به رحمت)و بعضی گفتند در معنی این آیت که: مرا یاد کنید به توحید تا من شما را یاد کنم به بهشت و مرا یاد کنید به طاعت تا من شما را یاد کنم به رحمت و مرا یاد کنید در نعمت تا من شما را یاد کنم در شدَّت؛ و مرا یاد کنید به حاجت تا من شما را یاد کنم به اجابت و مرا یاد کنید به شکر تا من شما را یاد کنم به زیادت و مرا یاد کنید به دانش مؤمنان تا من شما را یاد کنم به دانش فرشتگان و مرا یاد کنید به اقرار به خطا تا من شما را یاد کنم به کَرَم و عطا و مرا یاد کنید به معنی بندگی تا من شما را یاد کنم به فضل خداوندی؛ و مرا یاد کنید در دنیا تا من شما را یاد کنم در عُقبی؛ و مرا یاد کنید بر روی زمین تا من شما را یاد کنم در زیرِ زمین.

ابونصر خانقاهی

گنجینه :: دی 1381، شماره 22، صفحه 92.

بهشت، بهاي دل هاي با محبت
بررسي آثار و عوامل بغض و كينه توزي /بهشت، بهاي دلهاي بي كينه /جامعه اسلامي مبتني بر چيزي است كه از آن به سبك زندگي قرآني ياد مي شود و معصومان(ع) كوشيده اند تا به عنوان اسوه هاي حسنه براي زندگي بشر آن را عرضه بكنند و قابليت تطبيق آموزه هاي نظري قرآن را در صحنه زندگي فردي و اجتماعي نشان دهند. آموزه هاي قرآني گاه با تبيين موضوع و آثار و پيامدهاي مثبت و منفي آن در دنيا و آخرت و گاه ديگر با بيان زندگي برتر در آخرت و ويژگي هاي مومنان در دنيا و آخرت و گاه با امر و نهي و بيات فلسفه احكام و علل و اهداف اين امر و نهي بر آن است تا مردم با معرفت و انگيزه علمي و علاقه قلبي، اين سبك را اختيار كنند و آن را به عنوان بهترين و برترين سبك زندگي بشناسند. با نگاهي به اين آموزه هاي قرآني، اين معنا به دست مي آيد كه حتي اگر انساني بخواهد زندگي مادي دنيوي خويش را در بهترين شكل داشته باشد و از مواهب دنيوي و مادي بهره مند شود، سبك زندگي اسلامي همان مطلوب هر انسان و جامعه اي است. جامعه برتر كه اوج آن در بهشت خودنمايي مي كند، داراي خصوصيات و شاخصه هايي است كه از آن جمله، فقدان اموري چون حسادت، كينه و دشمني در قلب هاي مومان و لهو، لغو و عبث در رفتار و كردار آنان است. كينه توزي و حسادت ورزي و دشمني از جمله بيماري هاي قلبي است كه آرامش و آسايش را از فرد و جامعه سلب مي كند. از اين رو خداوند بهشت و بهشتيان را فاقد كينه توزي و كينه ورزي معرفي مي كند. نويسنده در اين مطلب بر آن است تا با مراجعه به قرآن نشان دهد كه يك جامعه قرآني و اسلامي مي بايست داراي افرادي باشد كه از اين بيماري قلبي يعني كينه در امان هستند و جز به مهر در دل و مهرورزي در رفتار نسبت به يكديگر چيزي ندارند.

دل هاي تهي از كينه
كينه حالتي نفساني است كه موجب تنفر و بيزاري شخص از چيزي و يا كسي مي شود و شخص گرايش و ميلي به آن نمي يابد و از آن پرهيز و دوري مي كند. (نگاه كنيد: مفردات راغب اصفهاني ص 136)در فرهنگ عربي و قرآني براي بيان اين حالت، واژگاني چون غل، اضغان، بغضاء، شنئان و مشتقات آن به كار رفته است. غل، نوعي بغض و دشمني است كه در درون به شكل ثابت و پايدار شكل مي گيرد و در حقيقت در همه دل و جان شخص ريشه مي دواند و او را اسير چنگال خود مي كند به گونه اي كه هيچ گونه حركت و تحرك و واكنش مثبت نسبت به چيزي كه از آن كينه در دل دارد، بروز نمي دهد. البته برخي ها، واژگاني چون حسد، حقد، بغضاء، شحناء، غل، عداوت و مانند آن را به يك معنا مي گيرند، ولي بايد توجه داشت كه هيچ واژه مترادفي نداريم؛ چرا كه هر يك بيانگر نكته اي است كه در ديگري نيست. مثلا واژگان انسان و بشر هر چند در كليت مشترك هستند، ولي بشر به پوست و كالبد و جسم اشاره دارد (بشره به معني پوست) و واژه انسان به بعدي معنوي و دروني انسان و انس گرفتن او با هر چيزي يا نسيان و فراموشي او توجه مي دهد. غل نوعي دشمني و تنفر و بيزاري دروني است كه نهان كاري و پايداري در آن، مولفه اصلي است. به اين معنا كه دشمني نهاني است كه در جان و قلب شخص ريشه كرده و به سختي قابل از ميان رفتن است. شايد كينه شتري بيانگر معنايي باشد كه ما از غل و كينه دراين جا اراده كرده ايم. امام علي(ع) درباره مولفه نهاني بودن كينه فرمودند: «قلب هاي خود را از كينه هاي نهاني پاك كنيد، زيرا كه آن نوعي بيماري مهلك مانند وباست.»به هرحال، كينه از بيماري هايي است كه به سرعت انسانيت انسان را از بين مي برد، مانع رشد معنوي آدمي مي شود و نيروي جسمي او را مي كاهد و به تحليل مي برد. انسان كينه ورز در قلبش دشمني ها و بدبيني ها را انباشته است،کوچكترين خطا را از ديگري مي بيند، كينه او را به دل مي گيرد و تا آخر عمر مايه ناراحتي روح و بيماري تن خود را فراهم مي كند و اگر فرصتي دست دهد، دشمني خود را ابراز مي كند و ضربه خودش را مي زند. البته انسان كينه ورز بي جهت براي خودش دشمن مي تراشد و هركسي را خصم خود مي پندارد و از همين جهت بيشتر به خودش آسيب مي زند تا به ديگران.آنچه بيان شد، نمي تواند خصلت و صفت مومنان باشد؛ چرا كه مومن جز به آنچه خداوند گفته نمي انديشد و عمل نمي كند؛ پس اگر نسبت به كاري بيزاري و نفرت دارد همان كارهاي حرام و مكروه است و اگر بيزاري از كسي داشته باشد به خاطر خداوند است؛ زيرا حب و بغض مومن، در چارچوب حب و بغض خداست. پس اگر در روايت است كه: هل الايمان الا الحب و البغض؛ ايمان جز دوستي و دشمني نيست؛ اين حب و بغض در چارچوب حب و بغض خداوندي است و هرگز مومن جز براي خدا نسبت به كسي يا چيزي حب و بغض نخواهد داشت.البته كساني كه در ايمان، به تماميت نرسيده اند يا سست ايمان يا مسلمان هستند، گرفتار حب و بغض شخصي مي باشند و كينه توزي مي ورزند از اين رو مومنان از خداوند مي خواهند تا چنين حالت نفساني را از دل هايشان بزدايد.قرآن گزارش مي كند كه مؤمنان در دعاهايشان مي گويند: پروردگارا، ما و برادرانمان را، كه در ايمان بر ما پيشي گرفتند، بيامرز و در دلهايمان كينه و حسدي به مؤمنان قرار مده. (حشر، آيه 10)امام صادق(ع) درباره كينه مومنان به عدم ثبات آن اشاره مي كند و مي فرمايد: «كينه مؤمن لحظه اي است و زماني كه از برادر خود جدا شد در دل خود كينه اي به او نگه نمي دارد، اما كينه كافر، مادام العمر است.»از صفات مومنان بهشتي آن است كه هيچ كينه اي نسبت به يكديگر ندارند. خداوند مي فرمايد: و نزعنا في صدورهم من غل اخوانا علي سرر متقابلين؛ هر كينه اي را از دلشان بركنده ايم، همه برادر و روبه روي يكديگرند(حجر، آيه 47)همين صفت مي بايست در دل هاي مومنان واقعي در دنيا ايجاد شود تا جامعه قرآني در كمال خود شكل گيرد؛ زيرا انسان ها هرچه كمال دارند مي بايست با خود به آنجا ببرند و بهشت همان سازه خود مومنان است. انسان در زندگي دنيوي، خود را براي ابديت مي سازد. البته از آن جايي كه بهشت، حيات محض و كمال مطلق است (عنكبوت، آيه64) خداوند تغييراتي مثبت در انسان به وجود مي آورد تا هيچ گونه بدي و زشتي و نقصي در بهشت راه نيابد؛ اما اين انسان است كه زمينه هاي كمالي آن را در همين دنيا براي خود ايجاد مي كند تا به فضل الهي به كمال مطلق خود برسد.پس هر انسان مؤمني مي بايست در دنيا از امور بد و زشت و نقص و پليد و رجس، خود را پاك و پاكيزه كند تا شايسته بهشتي شدن شود.

عوامل بغض
از مهم ترين عواملي كه قرآن براي كينه برمي شمرد امور چندي است كه بطور گذرا در اينجا بدان ها اشاره مي شود:بيمار دلي در تحليل قرآني يكي از عوامل زمينه ساز كينه توزي، بغض شديد و نهان نسبت به دين و دينداري معرفي شده است. قرآن تبيين مي كند كه عامل بسياري از رفتارهاي ناپسند كافران نسبت به مؤمنان برخاسته از بيماردلي و عدم تعادل شخصيتي آنان است.بيماردلي، مهمترين چيزي است كه شخص را از تحليل درست واقعيت باز مي دارد و بينش و نگرش وي را نسبت به مسايل دگرگون مي سازد و همين امر موجب مي شود كه نسبت به حق و اهل حق عناد و كينه در دل گرفته و بغض و بيزاري را از حق و اهل حق داشته باشد. (محمد، آيه29)عامل بيروني يعني شيطان و توطئه ها و وسوسه هاي وي عامل ديگري است كه قرآن به آن اشاره مي كند و مي گويد كه شيطان به عنوان دشمن واقعي بشريت همواره درصدد ايجاد بغض و كينه در ميان اهل ايمان است و هرگز نمي گذارد تا اهل ايمان روابط خود را برپايه محبت سامان دهند و هر دم مي كوشد تا به اشكال مختلف ميان مؤمنان كينه و نفرت بيفكند. (مائده، آيه90 و 91)از سوي ديگر همان گونه كه دوري از فطرت و طبيعت سالم و دچار شدن به بيماردلي و تحت تأثير القائات شيطان قرارگرفتن عاملي مهم براي ايجاد كينه و بغض شديد و نهاني شمرده شده همچنين شرك و بت پرستي (ممتحنه، آيه4) لعن و نفرين خدا (مائده، آيه64) و نافرماني از خدا و پيامبر (مائده، آيات 91و 94) و رفتارهاي زشت و زننده كافران و مشركان (مائده، آيه2) از ديگر عوامل مهم در بغض خدا و اهل ايمان نسبت به كافران بيان شده است.قرآن به مؤمنان هشدار مي دهد كه نسبت به مؤمنان و يكديگر كينه و بغض نداشته باشند، زيرا عامل اين كار شيطان و يا غل (كينه) در قلوب است كه مي بايست از آن رهايي يابند. (حشر، آيه10)

آثار و تبعات كينه توزي
كينه توزي، زنجيري است كه دل هاي بيماردلان را در بند كرده است. مي دانيد كه در فرهنگ عربي واژه غل گاه با ضمه حرف نخست و گاه با كسره آن خوانده مي شود. غل با ضمه به معناي زنجير آمده كه جمع آن الاغلال است.اغلال جمع «غل»، در لغت به معناي، طوق، بند و زنجير آهنين است كه به گردن و دست محبوسان بندند. (فرهنگ معين، واژه «غل») اما در قرآن كريم در چهار جا از جمله، در آيه 157 سوره اعراف آمده است: «همانا كه از فرستاده (خدا)، پيامبر «امي» پيروي مي كنند؛ پيامبري كه صفاتش را، در تورات و انجيلي كه نزدشان است، مي يابند آنها را به معروف دستور مي دهد و از منكر باز مي دارد، اشياء پاكيزه را براي آنها حلال مي شمرد و ناپاكيها را تحريم مي كند و بارهاي سنگين و زنجيرهايي را كه بر آنها بود، (از دوش و گردنشان) برمي دارد.در قرآن كريم اغلال، هم در مورد دنيا و هم درباره آخرت بكار رفته است. منظور از غل و زنجير در دنيا، زنجير جهل و ناداني، زنجير انواع تبعيضات و زندگي طبقاتي، زنجير بت پرستي و خرافات و زنجيرهاي ديگر است. (تفسير نمونه، ج6، ص400) كه پيامبران مبعوث شدند تا از طريق دعوت پي گير و مستمر به علم و دانش، از راه دعوت به توحيد و دعوت به اخوت ديني و برادري اسلامي، و مساوات در برابر قانون، اين زنجيرها را از دست و پاي مردم بردارند، اما در آخرت همان غل و زنجير است، (سبا، آيه 33؛ غافر، آيه 71) كه به عنوان عذاب در گردن كافران و اهل جهنم انداخته مي شود.غل به كسر غين، به معناي كينه توزي و بغض و دشمني دروني و قلبي و نهاني است كه پيش از اين گفته شد. كينه توزي از نظر اسلام، ريشه بسياري از بدي ها و زشتكاري هاي انسان است. از اين رو از آن برحذر داشته شده است. امير مؤمنان علي(ع) مي فرمايد: كينه، بذر بدي است. بنابراين، لازم است براي رهايي از بدي ها و زشتي هاي ديگري كه انسان را بدبخت مي كند، از عامل وجودي و بذر و تخم آن پرهيز شود كه همان كينه است.رسول خدا(ص) نيز فرمودند: اگر امت من به يكديگر كينه نداشته باشد، هرگز هيچ دشمني در برابر آنان قدعلم نخواهد كرد. اين بدان معنا خواهد بود كه كينه زمينه ضعف و سستي جامعه اسلامي را فراهم مي آورد و موجب مي شود تا دشمن در برابر جامعه اسلامي احساس قوت و قدرت كند و به مرزها و جان و مال و عرض و ناموس مسلمانان و جامعه اسلامي تعرض نمايد. بنابراين، جامعه اي كه كينه در ميان افراد آن وجود داشته باشد، جامعه اي واگرا و در معرض خطر دايمي است و برخلاف آن جامعه اي كه كينه اي در ميان مردمان آن وجود نداشته باشد يا كينه آنها، لحظه اي باشد و در عمق جان ايشان نفوذ نكرده باشد، همگرايي و همدلي در ميان آنان موجب انسجام و وحدت و اقتدار جامعه مي شود و عزت و سربلندي و پيروزي را برايشان به ارمغان خواهد آورد.

راه رهايي از كينه
ولي هميشه يكي از مشكلات بزرگ جوامع بشري، انباشته شدن كينه ها و نفرتها بوده كه وقتي به اوج خود برسد، آتش جنگها از آن زبانه مي كشد و همه چيز را در كام خود فرو مي برد و خاكستر مي كند. رهايي از اين بذر بدي ها و آفت جان ها و جامعه ها، مسئله مهمي است كه در آموزه هاي وحياني اسلام به آن توجه شده است. در آيات و روايات راهكارهاي چندي بيان شده است. از جمله گفته شده كه براي اينكه اصلا دچار كينه نشويم و تخم بدي ها در جان ما كاشته نشود، مي بايست ظرفيت خود را افزايش دهيم و حلم و شكيبايي و صبر پيشه گيريم و نسبت به ديگران خرده بين و خرده گير نباشيم. بايد آستانه تحمل خود را افزايش دهيم و از نق زدن خودداري كنيم و سعه صدر و انشراح صدر داشته باشيم تا بستر و زمينه اي براي بيماري قلبي كينه در وجود ما فراهم نيايد.امام علي(ع) مي فرمايند: «برادرت را با همان وضعي كه دارد تحمل كن و زياد سرزنشش نكن؛ زيرا كه اين كار كينه مي آورد.»خداوند در آيه44 سوره فصلت براي رهايي از هرگونه كينه توزي و عداوت راهكاري را ارايه مي دهد كه با بهره گيري از آن مي توان جامعه اي قرآني و سالم ايجاد كرد. خداوند مي فرمايد: ادفع بالتي هي احسن فاذا الذي بينك و بينه عداوه كانه ولي حميم؛ با نيكي، بدي را دفع كن، تا دشمنان سرسخت همچون دوستان، گرم و صميمي شوند. اين راهكار يعني بدي را با خوبي پاسخ دادن روشي بسيار مؤثر و مهم براي پايان دادن به كينه توزيها و عداوتها در جامعه اسلامي و ايماني است و نقش اساسي در برچيدن نفرتها و كينه ها دارد.البته خداوند در ادامه در آيه35 به اين نكته توجه مي دهد كه رهايي از كينه و عداوت جويي بس سخت و دشوار است و از عهده هر كسي برنمي آيد. خداوند مي فرمايد: و ما يلقاها الا الذين صبروا و مايلقاها الا ذوحظ عظيم، يعني اين كار رهايي از كينه و عداوت، كار همه كس نيست و اين بزرگواري و سعه صدر داشتن و تحمل كردن ديگري، از عهده هر كسي برنمي آيد، بلكه تنها كساني به اين مرحله مي رسند كه داراي صبر و استقامت هستند، و تنها كساني به اين فضيلت اخلاقي نائل مي شوند كه بهره عظيمي از ايمان و تقوا داشته باشند.!»پس اگر با روش دفع بدي به خوبي با ديگران مواجه شويم و آستانه تحمل خود را بالا بريم بي گمان، كينه ها، همچون برف در تابستان، باشتاب ذوب مي شود و از ميان مي رود و جوامع بشري را از خطر بسياري از جنگها مصون مي دارد، از جنايات مي كاهد و راه را براي همكاري عمومي هموار مي سازد و همدلي و انسجام و همكاري را افزايش مي دهد و سلامت را به جامعه بازمي گرداند؛ ولي همان گونه كه قرآن مي گويد، اين كار كار همه كس نيست و بهره عظيمي از ايمان و تقوا و تربيت اخلاقي لازم دارد. بديهي است اگر خشونت با خشونت پاسخ گفته شود و سيئه با سيئه دفع گردد و بر طبق اين مثل غلط گفته شود كلوخ انداز را پاداش، سنگ است، خشونتها به صورت تصاعدي بالا مي گيرد و روز به روز دامنه آن گسترده تر مي شود و كينه ها در همه ابعاد وسيع تري مي گيرد و كينه شتري بي پايان و ژرف پديد مي آيد.همچنين قرآن ايمان را به عنوان مهمترين عامل زدوده شدن كينه از دل ها برمي شمارد؛ زيرا ايمان، بازگشت به فطرت است و شخصيت شخص را بازسازي مي كند و به اعتدال رهنمون مي سازد و از بيماري هاي روحي و رواني ايمن مي كند. از اين رو ايمان عاملي مهم براي رهايي از كينه ها و بغض هاي شديد برشمرده شده است. (اعراف، آيات42 و 43)تقوا (حجر، آيات45 تا 47) در حوزه بينش و نگرش و كنش، و نيز عمل صالح (اعراف، آيات42 و 43) در مقام رفتاري، بهترين عامل براي رهايي از بغض دانسته شده است. بنابراين بازگشت به فطرت سالم و طبيعت و شخصيت سالم مي تواند به عنوان بهترين راهكار براي رهايي از بغض و كينه از نگاه قرآن ارزيابي گردد.به هر حال، جامعه اسلامي بايد فاقد انسان هاي كينه توز باشد و اگر كينه و بغضي آمد به سرعت درمان شود و اجازه داده نشود تا اين بذر رشد و نمو كند و در جانش ريشه بدواند. بذر كينه مانند خزه بر همه وجود انسان چنگ مي اندازد و او را چون پيچك دربرمي گيرد و به غل و زنجير مي كشد واجازه تنفس به او نمي دهد تا در بدخواهي هايش دست و پا زند و خود و ديگران را به مرگ و نيستي سوق دهد؛ زيرا پيچك وقتي جان مهمان خويش را گرفت خود به فقر غذايي خواهد مرد.

رقيه آزاد منش
برچسب‌ها: بهشت, بهشت محبّت

              

---

من مبعوث شدم تا اخلاق نیك را بر پا دارم

---

مبعث

http://feraghat90.blogfa.com/post-1116.aspx

 خطاب هاي خداوند به پيامبر(ص)

http://feraghat90.blogfa.com/post-1117.aspx

---

سیر و سفر
مناسبت های خاصّ
دقیق و مستند بدانیم.
حکایت های شنیدنی و ...
شعر سروده هایی از شاعران
دل نوشته ها و دل گویه های ادبی

مبعث بزرگ ترين نعمت
 مبعث، آغاز نزول قرآن است، مبعث هديه آسماني خدا به انسان و قرآن بهترين سراينده آموزه هاي بعثت. بعثت تنها يك واژه نيست، بلكه هديه خداوند به همه هستي است. هنگامي كه زمين در تاريكي شد، مهر خداوند در خانه دل محمّد(ص) درخشيد و آذرخشي از «الله نور السّموات و الارض» در حرا جهيد و آفرينش را به نور آفتاب شاد كرد و از تاريكي در آورد. تنها انسان از بخشش خداوندي بهره مند نشد، بلكه همه هستي از تاريكي گمراهي و نقص درآمد تا در پرورشگاه محمّدي(ص) به كمال برسد و مكارم و بزرگواري ها را در كلاس بزرگ معلّم هستي بياموزد. مبعث خواندند، چون رستاخيز در زمين آغاز شد و مردگان از نور احمدي به دم و نفحات الهي زنده شدند و آفرينش، جان دوباره گرفت. محمّد(ص) تا چهل سالگي به غار حرا مي شتافت و چشم به عرش مي دوخت و در انتظار يك فرمان بود: اقرء؛ بخوان اي محمّد!

خطاب هاي خداوند به پيامبر(ص)
پيامبر عظيم الشأن(ص) توسط عبدالمطلب جد بزرگوارش، «محمّد» نام گرفت. صاحب «مجمع البيان» مي گويد: «محمّد از تحميد گرفته شده و تحميد بالاتر از حمد است. محمّد يعني فرو رفته در تمامي خوبيها».(1) اما پيامبر(ص) از جانب خداوند هيچ گاه با اسم مورد خطاب واقع نشده، بلكه با القاب و اوصاف خاصي چون «يا ايّها الرّسول»، «يا ايّها النّبي»، «يا ايّها المزمّل»، «يا ايّها المدّثّر» از آن حضرت ياد كرده است و نيز با القابي همچون «طه» و «يس» مورد ستايش واقع شده است. اين در حالي است كه در مورد ديگر پيامبران، آنان را با اسم مورد خطاب قرار داده است: «يا نوح»، «يا عيسي»، «يا موسي» و... تنها در چهار مورد در جمله هاي خبري نام «محمّد» آورده شده، (سوره هاي آل عمران/144، احزاب/40، محمّد/2 و فتح/29) و يك مورد هم با عنوان «احمد» (سوره صف/6) از ايشان ياد كرده است. اين كه حضرتش را به نام نخوانده، بلكه با اوصاف و القاب بسيار خطاب قرار داده؛ به اين دليل است كه زيادتي اسماء و القاب دليل بر علوّ شرف و عظمت مسمّي خواهد بود و هم چنين تا مقام و منزلت و علوّ مرتبه او را بر باقي پيامبران ظاهر بفرمايد.(2)

الف) خطاب پيامبر با رسول: رسول به پيامبري مي گويند كه كتابي همراه داشته باشد، در مقابل نبي كه پيامبري را مي گويند كه از جانب خدا خبر مي دهد، هر چند كتابي با او نباشد. اين نوع خطاب به پيامبر(ص) با عنوان «ايّها الرّسول» تنها دوبار در قرآن آمده است كه براي شرافت و بزرگداشت پيامبر(ص) است. اين معني در آيات 41 و 67 مائده منظور شده و اين شرافت و بزرگداشت تعليم و تأديبي براي مؤمنان است و متضمن نهي از خطاب آن حضرت با نام است و با اين كه امر شده او را با وصفش خطاب كنيد، بعضي از اعراب اين ادب را نگاه نمي داشتند و مي گفتند: «يا محمّد» لذا آيه «لا تجعلوا دعاءالرّسول بينكم كدعاء بعضكم...» نازل شد. پس از اين، ديگر هيچ كس او را با نام صدا نمي زد.همچنين در خطاب «يا ايّهاالرّسول بلغ ما انزل اليك من ربك...» گفته شده اين خطاب خاصي است به پيامبر و مي خواهد حس مسئوليت را در پيامبر بيشتر تحريك و اراده او را تقويت كند.(3) صاحب «منهج الصادقين» نيز مي گويد: چرا انبياي ديگر را با نام، مخاطب مي ساخت اما چون نوبت به پيامبر(ص) رسيد او را به صفات كمال خطاب كرد؛ چون «يا ايّها الرّسول» پس اين گونه خطاب كردن نشانه تشريف است(4).علامه طباطبايي نيز مي گويد: چون در اين آيه سخن از تبليغ است و مناسب ترين القاب پيامبر(ص) در اين مقام عنوان رسالت است با اين عنوان مورد خطاب قرار گرفته است.

ب) خطاب پيامبر(ص) با «نبي»: نبي صفت مشبهه از «نبأ» است به معني خبري كه داراي فايده بزرگي باشد كه از آن علم حاصل شود. صاحب مجمع البيان «نبي» و «رسول» را يكي مي داند با اين تفاوت كه «رسول» به فرشتگان و بشر هر دو گفته مي شود، ولي «نبي» فقط به بشر اختصاص دارد.(5) نبي 43 بار در قرآن آمده است كه خداوند پيامبرش را 13 بار با عنوان «يا ايّها النّبي» مورد مخاطب قرار داده است كه اين نوع خطاب، براي آن است تا به مؤمنان روش خطاب كردن ايشان را ياد دهد.(6)

مقصود خداوند از خطاب هاي پيامبر
اما در بسياري از خطابهاي قرآن به پيامبر(ص) با اين عنوان، مراد و مقصود شخص پيامبر(ص) نيست، بلكه ديگرانند؛ چه مردم زمان پيامبر و چه آيندگان. به عنوان مثال، در آيه اول سوره احزاب: «يا ايّها النّبي اتق الله ولا تطع الكافرين...» اگرچه خطاب به پيامبر(ص) است، ولي مقصود امت آن جناب و دستوري عام است؛ چون اولاً «يا ايّها» مخصوص مواردي است كه هدف جلب توجه عموم به مطلبي است و ثانياً تقوا سرلوحه زندگي آن حضرت بوده است و حاشا كه اطاعت از كفار كرده باشد، بنابراين مفهوم اين دستورات به پيامبر(ص) اين نيست كه او در مسأله تقوا و ترك اطاعت كافران و منافقان كوتاهي داشته، بلكه با اين بيانات از يك سو جنبه تأكيد در مورد وظايف پيامبري است و از سوي ديگر، درسي براي مؤمنان. از اين قبيل آيات كه پيامبر(ص) با افعال مخاطب و يا ضماير به صورت عتاب آميز مورد خطاب قرار گرفته، بسيار است كه مي توان آنها را بيانگر مراقبت شديد خداوند از آن حضرت دانست.(7)البته نبايد ناديده انگاشت كه نخستين مخاطب قرآن و ابلاغ كننده آيات بر مردم (در همه جا) پيامبر(ص) است و برخي از اين توبيخات صرفاً براي ابلاغ و تبيين، بر پيامبر خطاب شده است. آيه «ولقد اوحي اليك والي الذين من قبلك...» از جمله آياتي است كه خطاب عتاب آميز به پيامبر(ص) شده و مفسران، نظرات مختلفي بيان كرده اند. برخي معتقدند، مراد از آن تهييج پيامبر، مأيوس ساختن كافران و آگاه كردن امت به اين حكم است و يا آيه «واما ينزغنك من الشيطان نزغ فاستعذ بالله...» كه غالب مفسران اين آيه را خطابي به پيامبر(ص) در مقابله با غضب و وسوسه شيطاني دانسته اند، اما صاحب «الميزان» در تفسير آيه مي گويد: با اين كه خطاب به رسول خدا است، اما مراد امت پيامبر است، زيرا پيامبر معصوم است.(8)از اين نوع خطابها در قرآن فراوان ديده مي شود. اما پيامبر(ص) با خطاب هايي همچون «يا ايّهاالمزمل»، «يا ايّها المدثر» هم مورد خطاب واقع شدند كه خداوند مي خواسته با اين خطابها، پيامبرش دوستي خدا را حس كند و سنگيني بار رسالت را احساس نكند.

خطاب هاي متفاوت
با وجود اين موارد، خطاب هاي خدا به پيامبر(ص) تنها با اوصاف و عناوين پروردگار همراه نبوده است؛ گاهي پيامبر با صيغه هاي مختلف افعال و انواع خطابها از جانب خداوند مورد خطاب واقع شده است كه عبارتند از:

الف) استعمال صيغه امر كه بنابر آنچه گفته شد، يا منظور بيان مطلبي كلي بوده مثل آيه: «واخفض لهما جناح الذل...» كه خطاب به پيامبر در مورد احسان به والدين است؛ در حالي كه پيامبر پدر خود را نديده و مادرش را هم در كودكي از دست داده و يا حضرت تنها مأمور رساندن مطالب به مكلفين بوده است مثل خطاب با واژه «قل» كه 332 بار در قرآن تكرار شده است.

ب) استعمال صيغه هاي مختلف فعل «رأي» (ديدن) است كه هر كدام از آنها جاي بحث و بررسي فراوان دارد و جمعاً 90 مرتبه پيامبر در قرآن با فعل «راي» و مشتقات و افعال آن (36 بار با كلمه «تري»، «لوتري» 36 مرتبه، «الم تر» 15 بار، با «رأي» و «أرأيت» 4 بار، «نرينك» و «نريك» 20 بار و يك مرتبه «أريناك» و «ليريكم الله») مورد خطاب واقع شده اند.

ج) استعمال صيغه هاي مخاطب كه نمونه هايي از آن بيان شد.

د) خطاب فرد با لفظ جمع كه مخاطب اصلي آن پيامبر(ص) است؛ هر چند جمع آورده شده: «يا ايّها الرّسول كلوا من الطيّبات... فذرهم في غمرتهم» در اين آيه پيامبر(ص) مورد خطاب است؛ زيرا نه هيچ پيامبري معاصر و نه بعد از آن حضرت بوده است. همچنين به لحاظ زماني، خطابهاي خداوند به پيامبر(ص) را مي توان در سه دوره از لحاظ زمان تقسيم بندي كرد كه خطابهايي همچون «يا ايّها المزمل»، «يا ايّهاالمدثر» به آغاز وحي مربوط است و دوره بعد ابتداي ابلاغ رسالت در مكه است كه با القابي همچون نذير، منذر، بشير، مبشر مورد خطاب قرار مي گيرد، تا ذهن و قلب مشركان و منكرين پيامبر(ص) را آماده كند و سپس با «رسول كريم»، «رسول الله»، «رسول مبين» و «نبي» مورد خطاب قرار مي گيرد و مرحله نهايي خطابهاي خداوند بر پيامبر(ص) در مدينه مي باشد كه در اين مرحله، خداوند پيامبرش را با القاب و صفات پسنديده مورد خطاب قرار داده است.

طيّبه پوراوند

پانوشت:
1- جعفرسبحاني، «فرازهايي از تاريخ پيامبر اسلام»
2- فتح الله الكاشاني، «منهج الصادقين»، ج 7ص 59
3- ناصر مكارم شيرازي، «تفسير نمونه»، ج 4، ص 246
4- «منهج الصادقين»، ج 3، ص 238-383
5- «مجمع البيان»، ج 7، ص 239
6- جلال الدين سيوطي، «الاتقان في علوم القرآن»، ج 2، ص 145
7- محمّد حسين فضل الله «من وحي القرآن»، ج 11، ص 113
8- محمّد حسين طباطبايي، «تفسير الميزان»، ج 8، ص 498-124
 

http://feraghat90.blogfa.com/post-1115.aspx

آن جايي كه پاي حفظ ارزش ها و تداوم بخشيدن به آنهاست، يا صحبت از استحاله ارزش هاست، يك خط كشي وجود دارد؛ شما نمي توانيد بگوييد من نه اين طرف هستم نه آن طرف. مگر مي شود؟ اين مي شود بي هويتي. مگر مي شود آدم به يك ارزش، هم معتقد باشد، هم نباشد؛ يك ارزشي را، هم پاس بدارد، هم ندارد؟ اينجا آدم بايد موضع انتخاب كند و پاي آن بايستد. البته من هيچ نفي نمي كنم؛ ممكن است كسي اشتباه كند. در اين صورت انسان خطا را جبران مي كند؛ كما اينكه در مواردي به بعضي از دوستاني كه آثار خودشان را به من ارائه كردند يا از طريق ديگري من آن آثار را ديدم و به نظرات نقادانه اي رسيدم، چه در بازي ها، چه در محاوره ها و به قول شما ديالوگ ها، چه در برخي از صحنه پردازي ها، به آنها گفتم. البته بعضي اصلاح كردند، بعضي هم اصلاح نكردند. ما از آنهايي كه اصلاح كردند، تشكر كرديم، اما از آنهايي كه اصلاح نكردند، هيچ وقت گله نكرديم كه چرا اصلاح نكرديد؛ چه برسد بالاتر از گله. به هرحال در اينجا حدودي وجود دارد. مگر مي شود نسبت به اين حدود بي تفاوت بود؟ همان طور كه در ابتدا گفتم، نمي شود نسبت به ارزش ها بي تفاوت بود. اين را نبايد به حساب خط و جناح سياسي الف و ب گذاشت. سندي از اسناد منتشر شده وزارت خارجه آمريكا درباره جريان كودتاي بيست وهشت مرداد را ترجمه كرده و براي من آوردند. البته به هنگام وقوع اين حادثه، سن من زياد نبود، چهارده، پانزده سال داشتم، چيزهاي اندكي يادم هست، اما از زبان ها بسيار شنيده ام و در آثار هم زياد خوانده ام؛ ولي به اين تفصيل هيچ جا وجود ندارد. آنهايي كه خودشان دست اندركار اين جريان بودند، اين اسناد را نوشتند و براي وزارت خارجه و سازمان سيا فرستادند. اين اسناد متعلق به آمريكايي هاست. البته عمليات، بين آمريكايي ها و انگليسي ها مشترك بوده كه در اين گزارش كاملاً منعكس شده است. آن بخش مورد توجه من اين است؛ «كيم روزو لت»15 مي گويد وقتي ما به تهران آمديم، يك چمدان بزرگ پر از مقاله هايي كه نوشته شده بود و بايد ترجمه مي شد و در روزنامه ها به چاپ مي رسيد، و نيز كاريكاتور هايي را با خودمان آورديم. شما فكرش را بكنيد، دستگاه سياي آمريكا براي ساقط كردن حكومتي كه با آنها ناسازگار بود و منافع آنها را تأمين نمي كرد؛ حكومتي كه به آراي مردم متكي بود -برخلاف همه حكومت هاي دوران پهلوي، اين يك حكومت ملي بود كه قانوني و با آراي مردم بر سر كار آمده بود- تحت عنوان اينكه ممكن است پشت پرده آهنين شوروي برود، از همه ابزارها از جمله از ابزار هنر، عليه آن استفاده كرد. البته آن روز كاريكاتوريستي كه هم به درد اينها بخورد و هم بتواند مورد اعتمادشان قرار گيرد، لابد نبوده است؛ لذا با خودشان كاريكاتورهاي آماده را آورده بودند! در آن اسناد آمده است كه ما به بخش هنري سازمان سيا سفارش كرديم كه اين چيزها را تهيه كند. اتفاقاً دو، سه سال پيش نيز ايتاليايي ها كتابي نوشتند كه به فارسي هم ترجمه شده است. آنجا هم به وجود بخش هنري سازمان سيا و فعاليت هاي گوناگونش اشاره شده است. سياست، اين گونه از هنر استفاده مي كند. شما در اينجا مي خواهيد چه كار كنيد؟ اگر همه سياست مداران و مستكبران و قلدران و صاحب اختياران دنيا مي آمدند در مقابل كتاب مقدس خودشان قسم جلاله مي خوردند كه از هنر استفاده نكنند، مي شد آدم نسبتاً خيال راحتي پيدا كند و بگويد بسيار خب، الحمدلله هنر خلاص شد، اما آنها از هنر استفاده مي كنند. شما مي خواهيد چه كار كنيد؟ آيا شما مي خواهيد در مقابله با مطامعي كه آنها به وسيله هنر به آن مي رسند، از اين ابزار بهره نبريد؟ اين خردمندانه است؟ نه، اين خردمندانه نيست.1/5/80هر پيامي، هر دعوتي، هر انقلابي، هر تمدني، هر فرهنگي مادامي كه در قالب هنر ريخته نشود شانس ماندن ندارد؛ شانس نفوذ و گسترش ندارد، و فرق هم بين پيام هاي حق و باطل نيست، هنر يك ابزار فوق العاده است.27/10/65 من مي گويم براي اينكه سايش پيدا نكنيد، از عوامل دروني خودتان شروع كنيد؛ عواملي كه در جمع خود شما هست. البته براي عواملي هم كه مربوط به بيرون شماست، فكر كنيد. فكر كنيد، پيشنهاد بدهيد، طلب كنيد و بخواهيد، اما پيشرفت كار را متوقف به آنها ندانيد. از خودتان شروع كنيد و با شرايط موجود، كار را دنبال نماييد. از جمله كارهايي كه بايد بكنيد، يكي اين است كه مخاطب خودتان را خـلق كنيد. اگر به فكر اين باشيد كه مخاطب جبهه مقابل را تصرّف كنيد، ممكن است همين فكر، شما را وسوسه كند كه به تقليد كار جبهه مقابل بپردازيد. بعضي از عناصر جبهه خودي كه مثلاً داستان مي نويسند يا فيلم مي سازند، با اين خيال كه مخاطبين جبهه مقابل را جذب كنند، به مسائلي مي پردازند كه نويسنده يا فيلم ساز جبهه مقابل به آنها پرداخته است. مثلاً آنها براي جاذبه فيلم از عامل زن، يعني عامل جنسي، استفاده مي كنند؛ اينها هم همين كار را مي كنند. اين كار به هيچ وجه صحيح نيست؛ چون به سايش در جبهه خودي كمك مي كند. بنده اين را قبول ندارم. نه فقط قبول ندارم، بلكه تصور مي كنم اين فكر، غلط و اين كار، اشتباه است. ما بايد مخاطب خودمان را خلق كنيم. اگر دشمن ما با تكرار يك حرف، گوش ها را با آن آشنا مي كند، ما نبايد مجبور شويم حرفي را كه او مي خواهد، تكرار كنيم. اگر او با خوراندن يك خوراك، ذائقه جديدي براي مردم كشور خلق مي كند، ما نبايد تابع آن ذائقه خلق شده باشيم. خودمان بايد ذائقه ديگري خلق كنيم؛ يعني هماني كه مطابق فكر و ايمان و عقيد ه ماست. خلاصه اينكه، اگر دشمن خصوصياتي را در كار خودش برجسته مي كند، ما تقليد نكنيم. فرض كنيد دشمن در قصه و شعر و فيلم و فيلم نامه خود، از خصوصيت انتقاد از وضع موجود استفاده مي كند. آيا ما هم بايد براي عقب نماندن از او، در قصه و شعر و فيلم و فيلم نامه خود، از وضع موجود انتقاد كنيم؟ مي دانيد نتيجه اين كار چه خواهد شد؟! مي دانيد آخرش به كجا خواهد رسيد؟! آيا انتقاد از وضع موجود يك ارزش است كه ما آن را ارزش به حساب بياوريم؟! اصلاً چرا از وضع اسلامي و الهي خودمان انتقاد كنيم؟! چرا انتقادي كنيم كه به معناي عيب جويي، ايرادگيري و نيش زدن است. چرا به خودمان نيش بزنيم؟! آيا وضع موجود، اشكالي دارد؟ اگر دارد، همت بگماريم تا اشكال را برطرف كنيم. چرا خرابش كنيم؟! ما نبايد به خودرويي كه در گردنه نفس گيري، ناله كنان بالا مي رود؛ حركتش كند است و مشكلي دارد، سنگ بزنيم. چون اگر سنگ بزنيم متوقف مي شود. بايد به آن خودرو كمك كنيم و هلش بدهيم تا بالا برود.

رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران

kayhannews.ir