نام و ياد هيچ انساني ناخواسته در ذهن و انديشه آيندگان وارد نمي شود و گذر زمان معيار و محك خوبي براي دوام و بقاي حيات نام انساني از يك سو و حذف و هدم نام ها از ديگر سوست. يكي از چهره هاي ماندگار ادبيات گران سنگ فارسي معاصر ما كه با شناخت صحيح شعر و ادب و عرضه دقيق و درست آن نه تنها مايه مباهات زنان شاعر، بلكه محور افتخارات مردان بزرگ و بسياري شد كه مي كوشند با تكيه بر اهرم هنر، شعر و ادب را درست به مخاطبان بازنمايند، بانوي شعر انقلاب و دفاع مقدس «سرور اعظم با كوچي» معروف به «سپيده كاشاني» است. شاعر بزرگواري كه در آغازين روزهاي مرداد 1313 در شهر ادب پرور كاشان ديده به جهان گشود. شهر من/ اي شهر خاطره ها/ آه... اي خفته به دامان كوير/ اي نگين تاريخ/ اي كاشان/ من شگفتم در تو/ در تو من روييدم/ سبز شدم/ و به اندازه يك قرن بهار/ در تو شادي كردم/ و به حجم همه باران ها/ گرييدم/ قلب من كوچه توست/ به صداي قلبم گوش بده/ و طنين گام خاطره هايت را در آن بشنو/

و در جاي ديگر مي نويسد: از دامنه كوير برخاسته ام از كاشان، شهري كه تقدس و مذهب در هوايش موج مي زند و مردمي مهربان و اصيل دارد. خداوندا! محروم ترين خلايق در دامنه كويرند و مهمان نوازترين و گشاده ترين انسان ها نيز. چه رابطه اي است در وسعت كوير و گشاده دستي؟سپيده به حق سپيده اي در فجر بود كه از ظلمت دوره هاي پهلوي و فرهنگ پست آن متنفر بود و با درك درست از حقايق و واقعيات در مراحل مختلف قلم و حنجره را در دفاع از دين، شرف، ميهن و انقلاب به كار برد و لطيف ترين عاشقانه ها و ظريف ترين ترانه ها و مهيج ترين رجزها و اشعار حماسي را سرود.(2)سپيده يكي از ستارگان پرتلألو شعر معاصر است كه شعرش فاخر و محكم و تأثيرگذار بود. تأثير عاطفه در شعر او به حدي است كه گاهي مستقيم گويي هاي شاعرانه را تحت الشعاع قرار مي دهد، وزن اشعارش روان و ساده و بي آلايش است، متانت و وقار در سراسر اشعارش مشهود است و هر بيت از اشعارش دنيايي از لطافت ادبي است و به سان آيينه اي است كه از روحي لطيف منعكس شده است. در اشعارش تعاليم ديني و اسلامي، اشارات قرآني، نازك خيالي و رقت انديشه و طراوت احساس و تصويرسازي موج مي زند و خلاصه اين كه او با ذوق و قريحه سليم خود، سروده هاي دل نشين و نغزي را به شعر و شاعري دوره معاصر عرضه كرد كه سرشار از شور مذهبي و استحكام عقيدتي است و مصداق بارز، اين كه سپيده در دوران لجام گسيختگي نظام شاهنشاهي و با مشاهده ظلم و جور سخت محزون و دل زده شد و قلم و حنجره خود را در دفاع از دين و شرف و ميهن به كار گرفت و در اين مسير خود را همراه با انقلاب، امام، جبهه و دفاع مقدس قرار داد و راه را هم گم نكرد و نلرزيد و نلغزيد.حضور او در صحنه هاي حساس انقلاب و در ميدان ادب و هنر متعهد با حفظ وقار و متانت و وزانت يك زن مسلمان با شعري در چكاد ادب و محتوا و ظرافت تعبير از ويژگي هاي ممتاز شعر او بود. سپيده از پيشقراولان و طلايه داراني است كه حتي قبل از انقلاب در عرصه شعر و شاعري، زلال و مقدس پاي به اين عرصه نهاد و با باورمندي و پويايي و پايايي كلام زمينه ساز و مانايي شعر انقلاب گرديد. ايشان به دور از هرگونه تكرار مكررات و تقيد و تكلف مضامين گذشته كلام خود را با ارزش هاي فرهنگي و اسلامي زمان خود پيوندي ناگسستني داد و در كسوت يك زن در ميدان دفاع از انقلاب و ارزش هاي والاي آن و پس از آن دوران دفاع مقدس مردانه وار ايستاد. بانوي پروانه ها در كنار ديگر مبارزان شعر و ادب و در صف قيام و انقلاب به سرودن اشعار و سروده هاي انقلابي همت گماشت كه در همان روزهاي نخستين از صداوسيما پخش شد و گرمابخش و هيجان آور به مردم روحيه داد.

كجا مي تواني زقلبم ربايي/ تو عشق ميان من و ميهن من/ من ايرانيم، آرمانم شهادت تجلي هستي است جان كندن من

استاد حميد سبزواري معتقدند كه «سپيده در حساس ترين شرايط به ياري انقلاب آمد و در سنگرهاي متنوع فرهنگي به انقلاب ياري رساند. سپيده سهم به سزايي در سروده هاي انقلاب داشت. زبان شعرش بسيار صميمي و ساده و عاطفي است. اعتقاد درشعرش مواج است، اعتقاد به خدا و پيامبر(ص) و اولياي خدا. تعهد در آثارش چشمگير و اشعارش هدفدار و موضع گيرانه است، او شعر را نوعي عبادت مي دانست و اين باور را نيز به ديگران توصيه مي كرد.» (ويژه نامه غروب سپيده، اسفند81)
سپيده هميشه آرزومند ظهور مهدي موعود(عج) بود و هرگز از ياد اين روز غافل نمي ماند. و ياران امام را نيز سپاهيان «مهدي»(عج) مي دانست و قيام امام خميني(ره) را مقدمه ظهور دولت حق...

برادر، شكفته گل آشنايي
فرو ريخت ديوارهاي جدايي
به ياران اسلام بادا مبارك
طلوع دگربار اين روشنايي
قيامي است قائم به آيات قرآن
عبادي است ملهم ز عشق خدايي
به ميدان درآييم بازو به بازو
بتازيم تا فجر صبح رهايي

اگر سپيده را شاعر انقلاب مي ناميم از آن جهت است كه سپيده سرمايه اصلي خود كه همان شعر بود را بي كم و كاست به انقلاب تقديم كرد. او زني مسلمان و انقلابي و با فرهنگ بود كه با تمامي وجودش از طاغوت و همه مظاهر دوران قبل از انقلاب نفرت داشت و با همه تلاش خود به نهضت امام پيوسته بود و در خدمت انقلاب. ايشان از ديرباز اهل انقلاب و عاشق امام بود و تفكرات و انديشه هاي ناب امام را تعقيب مي كرد.

چهارده قرن بسي گل وا شد
از يكي روح خدا پيدا شد
گل آزاده ز صحراي خمين
خوش آميخته با خون حسين(ع)
آمد و داروي بيماران شد
چلچراغ ره بيداران شد
شد ز آزادگي اش سرو خجل
چون به پا خاست، نگون شد باطل
با بهار آمدي اي رهبر ما
سايه ات باد همي بر سر ما

سپيده در دوران دفاع مقدس و در سراسر ايامي كه جنگ تحميلي در سرزمين ما جريان داشت، هرگز از مبارزه هاي شاعرانه و تهييج دست برنداشت و حتي با حضور در سنگرهاي مقدم جبهه و پشت جبهه و با خواندن شعر و سخنراني مبارزان ايران زمين را به دفاع و خلق حماسه هاي جاودان فراخواند. او در پيروزي هاي چشمگير همانند حصرآبادان، فتح المبين و... به جبهه ها سر مي زد و به رزمندگان تبريك مي گفت و بي شك او شجاعتي مردانه داشت.«از خرمشهر هيچ گاه خداحافظي نكردم و تا بودم جاي جاي اين سرزمين پاك با من بود. وقتي افق دودگرفته شهر درمنظر نگاهم جاي گرفت، ناخودآگاه برخاستم و به اين افق سربي گفتم: سلام خرمشهر (بانوي پروانه ها، ص190)بررسي اشعار سپيده درخصوص فتح خرمشهر و سروده هاي صحنه هاي اعزام سپاهان مهدي(عج) مجال و مقال بيشتري مي طلبد، زيرا بيشتر اشعار سپيده شعر جنگ و جبهه است و كمتر مضموني از ادبيات دفاع مقدس و كمتر نمادي از جبهه و جهاد و شهادت را مي توان يافت كه در شعر سپيده نباشد و بنابراين اگر اهم ويژگي هاي ادبيات دفاع مقدس را تهييج، درآميختگي فرهنگ ملي و اسلامي همراه با باورهاي ديني، شعر شعورمند، حضور فرهنگ عاشورا در قالبي جديد، فقدان مفاخره در شعر، تداعي خاطرات و يادآوري شكوهمندي هاي صدراسلام، تطبيق تاريخي حادثه ها و از همه مهم تر حضور و ورود فرهنگ ايثار و شهادت و... بدانيم، بنابراين تمامي اين اوصاف را در كنار ساير ويژگي هاي ديگر اعم از شعر اخلاقي، تعليمي و ارزشي و سرشار از انديشه هاي شهودي و... را مي توان در اشعار سپيده جست وجو كرد و يافت.

علي خوشه چرخ آراني

                     عظمت ماه مبارک رمضان