ولادت  امیّد مستضعفان دنیا   مبارک

پانزدهم شعبان ولادت با سعادت امام عصر (عجّل الله الشّریف) مبارک

غيبت كوتاه و صغراى و غيبت طولانى و كبرى
پيش از قيام، آن حضرت دو غيبت دارد كه يكى درازتر از ديگرى است. غيبت كوتاه و صغراى او از زمان به دنيا آمدنش بود تا آن گاه كه سفارت و وساطت ميان او و شيعيان قطع شد، و وسائط و سفراء عالي قدر آن حضرت به واسطه فوت از ميان رفتند، و اما غيبت طولانى و كبرى پس از نخستين غيبت اوست، و در پايان آن زمان به شمشير قيام خواهد فرمود. خداى عزّ و جلّ فرمود: «و نرید ان نمن علی الذّین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین و نمكنّ لهم فی الارض و نری فرعون و هامان و جنودهما منهم ما كانوا یحذرون.»[1] یعنی: و ما اراده كردیم به كسانی كه در روی زمین تضعیف شده اند نعمتی گران، ارزانی داریم و آنان را پیشوایان (راستین) و آنان را وارثان گردانیم. و به آنان در زمین اقتدار و منزلتی شایسته دهیم و از آنان به فرعون و هامان و سپاهیانش چیزی را كه از آن می هراسیدند، نشان می دهیم. امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ در تأویل این آیه شریفه می فرماید: «دنیا پس از چموشی و سركشی، بسان شتری كه از دادن شیر به دوشنده اش خودداری می كند و آنرا برای بچه اش نگه داری می كند، به ما روی خواهد آورد.»[2] سپس به تلاوت این آیه شریفه پرداخت كه: «و نرید ان نمن علی الذّین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین... » «ابن ابی الحدید» در این مورد می نویسد: «بزرگان دینی و همفكران ما بر این واقعیت تصریح می كنند كه این بیان امیرمؤمنان ـ علیه السلام ـ نوید از آمدن امام و پیشوای بزرگی است كه فرمانروای زمین و زمان می گردد و همه كشورها در قلمرو قدرت او قرار می گیرند.... »[3] و نیز از امیرالمؤمنین آورده اند كه فرمود: «مستضعفان یاد شده در قرآن كریم كه خداوند اراده فرموده است آنان را پیشوای مردم روی زمین قرار دهد،‌ ما خاندان پیامبریم. خداوند سرانجام «مهدی» این خانواده را بر می انگیزند و به وسیله او، آنان را به اوج شكوه و عزت و اقتدار می رساند و دشمنانش را به سختی، به ذلت می كشد.»[4] و مي خواهيم منّت نهيم بر آنان كه ناتوان شمرده شدند در زمين و بگردانيمشان پيشوايانى و بگردانيمشان ارث برندگان، و فرمانروائيشان دهيم در زمين و بنمايانيم فرعون و هامان و سپاه هاى ايشان را از آنان چيزى كه از آن مى‏ترسيدند»[5] و نيز فرموده است: «وَلقَدْ كَتَبْنا فِي الزّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذّكْرِ أنّ الارضَ يرِثُها عِبادِي‏َ الصّالِحُونَ؛ و همانا، در زبور پس از ذکر نوشتيم كه زمين را بندگان شايستة من، به ارث خواهند برد». [6]در اين آيه به يكي از روشن‌ترين پاداش‌هاي دنيوي صالحان(حكومت روي زمين)، اشاره شده است. در رواياتي چند، اين رويداد مهم، در عصر ظهور حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشّريف) دانسته شده است.  رسول خدا(ص) فرمود: به طور مسلم روزها و شب ها نگذرد(و دنيا پايان نپذيرد) تا اين كه خداوند مردى از خاندان مرا برانگيزد كه همنام من است، و زمين را پر از عدل و داد كند چنانچه پر از ظلم و ستم شده باشد.

چند نكته
با توجّه به آیه: «وَلقَدْ كَتَبْنا فِي الزّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذّكْرِ أنّ الارضَ يرِثُها عِبادِي‏َ الصّالِحُونَ؛ وهمانا، در زبور پس از ذکر نوشتيم كه زمين را بندگان شايستة من، به ارث خواهند برد». و اين که در آيه به يكي از روشن‌ترين پاداش‌هاي دنيوي صالحان(حكومت روي زمين)، اشاره شده است. در رواياتي چند، اين رويداد مهم، در عصر ظهور حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) دانسته شده است، چند نکته آورده می شود:

1.آل محمد (صلّي الله عليه و آله وسلّم)
در تفسير آية شريفه از امام باقر(عليه السلام) نقل شده است: «هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ يَبْعَثُ اللَّهُ مَهْدِيهُمْ بَعْدَ جَهْدِهِمْ فَيعِزُّهُمْ وَ يذِلُّ عَدُوَّهُمْ»؛[7]«اين بندگان صالح، همانا آل محمد هستند كه خداوند،مهدي آنان را پس از كوشش ايشان مبعوث مي‌کند. پس ايشان را عزّت داده، دشمنانشان را ذليل خواهد كرد». روشن است مفهوم اين روايت، انحصار نيست؛ بلكه بيان يك مصداق عالي و آشكار است و اين تفسيرها، هرگز عموميت مفهوم آيه را محدود نمي¬کند. بنا براين در هر زمان و در هر جا بندگان صالح خدا قيام كنند، پيروز و موفق خواهند بود و سرانجام وارث زمين و حكومت آن خواهند شد.

2. بشارت حكومت صالحان در مزامير داود
در مزامير داود تعبير ياد شده و يا مشابه آن، در چند مورد ديده مي‏شود و نشان مي دهد با تمام تحريفات موجود در اين كتاب‌ها، اين قسمت هم چنان از دستبرد مصون مانده است.

2ـ1. «... شر‌ّ‌يران منقطع مي‌شوند و اما متوكلان به خداوند، وارث زمين خواهند شد و حال اندك است كه شرير نيست مي‏شود؛ هر چند مكانش را استفسار نمايي، ناپيدا خواهد شد»[8].
2ـ2. «اما متواضعانه وارث زمين شده، از كثرت سلامتي شادکام خواهند شد»[9].
2ـ3. « متبركان خداوند، وارث زمين خواهند شد؛ اما ملعونان وي منقطع خواهند شد...»[10].
2ـ4. «صديقان وارث زمين شده، هميشه در آن ساكن خواهند بود»[11].
2ـ5. «خداوند روزهاي صالحان را مي‏داند و ميراث ايشان ابدي خواهد شد»[12].

در اين عبارت‌ها، عنوان «صالحان» كه در قرآن آمده، با همان تعبير در مزامير داود به چشم مي‏خورد. علاوه بر اين تعبيرات ديگري نيز مانند صديقان، متوكلان، متبركان و متواضعان، در جمله‏هاي ديگر ذكر شده است. اين تعبيرها، دليل بر عموميت حكومت «صالحان» است و با احاديث قيام حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) تطبيق مي كند.

3. حكومت صالحان يكي از قوانين آفرينش
بايد دانست تمام اين حكومت‌ها، بر خلاف جهت آفرينش و قوانين جهان خلقت است و آنچه با آن هماهنگ است، همان حكومت صالحان با ايمان است. نظام آفرينش، دليل روشني بر پذيرش يك نظام صحيح اجتماعي در آينده است و اين همان چيزي است كه از آيه ياد شده و احاديث مربوط به قيام مصلح بزرگ جهاني استفاده مي‌شود[13].

ادله امامت حضرت قائم حجّة بن الحسن عليهما السّلام
از دليل هایى كه عقل بدان حكم كند اين است كه عقل به استدلال صحيح حكم كند كه در هر زمان بايد امامى معصوم از گناه و كامل، و بى‏نياز از همه مردم در علوم و احكام وجود داشته باشد، زيرا محال است زمانى باشد كه براى مكلّفين حجّتى در روى زمين وجود نداشته باشد كه آنان به واسطه او به صلاح نزديك تر و از فساد و تبه كارى دور نشوند، و همه كوته‏كرداران و ناقصان نيازمند به كسى هستند كه جنايت كاران را تأديب كند، و نافرمانان را از نافرمانى به راه راست برد، و بازدارنده سركشان و آموزنده نادانان، هشياركننده بى‏خبران، ترساننده گمراهان، برپادارنده حدود، رساننده احكام، جداكننده ميان اهل ستيزه و اختلاف، گمارنده فرمانروايان، جلوگير هجوم دشمن از مرزها، حافظ اموال، پشتيبان حوزه اسلام، گرد آورنده مردم در جمعه‏ها و اعياد باشد. با دليل هاى عقلى و نقلى ثابت شده كه چنين كسى بايد معصوم از لغزش ها باشد زيرا او از امام بى‏نياز است، و همين معنى بدون شك مقتضى عصمت است. چنين كسى كه داراى اين اوصاف است بايد به وسيله نصّ معين گردد، يا معجزه از او به ظهور رسد كه از ديگران جدا و ممتاز گردد. اين صفات پس از حضرت عسكرى عليه السّلام در كسى جز آن كس كه اصحاب آن جناب امامت او را ثابت‏ كرده‏اند يعنى فرزندش حضرت قائم حجّة بن الحسن عليهما السّلام نبود و اين مطلب اصلى است كه در باب امامت با وجود اين اصل نيازى به آوردن نصوص و اخبار نداريم. خود اين دليل به مقتضاى حكم عقل منصب امامت را ثابت كند، و استدلال به آن درست و جاى شبهه باقى نگذارد. گذشته از اين كه روايات در باب تصريح و نص به امامت حضرت قائم حجّة بن الحسن عليهما السّلام فرزند حضرت عسكرى عليه السّلام بسيار است و جاى عذرى باقى نگذارد.

امیّد مستضعفان دنیا

پانوشت:
[1] . سوره قصص، آیه5 و6.
[2] . نهج البلاغه، قصار 209.
[3] . شرح ابن ابی الحدید، ج19، ص29.
[4] . بحارالانوار، ج51، ص63.
[5] . مفهوم قرآنی واژه مستضعف: كسی كه نیروهای بالقوه و بالفعل را بر برازندگی، تكامل و اقتدار و شكوه داراست امّا از سوی استبداد،‌ ارتجاع و استعمار حاكم، سخت زیر فشار است، و در همان حال در اندیشه گستن بندهای اسارت و در اندیشه عدالت و آزادگی و تقواپیشگی نه این كه به معنای عنصر فاقد قدرت و توان و تحرك و برنامه و هدف باشد.
[6] . سوره انبياء، آيه 105.
[7] . محمد بن حسن طوسي(ره)، كتاب الغيبة، ص184.
[8] . مزامير داود، 37، بند 9.
[9] . همان، بند 11.
[10] . همان،37، بند 27.
[11] . همان، بند 29.
[12] . همان، بند 18.
[13] . ر.ک: ناصر مكارم شيرازي و ديگران، تفسير نمونه، ج 13، صص 515 ـ 524.

منابع:
درسنامه مهدویت1، ص33تاص36.
سيد محمد كاظم قزويني، امام مهدي(عجّ) از ولادت تا ظهور، ص95.
ارشاد، سيد هاشم رسولى محلاتى‏، اسلاميه‏، تهران‏، چاپ دوم‏، ج‏2، ص326،باب35.