دعا، وسیله مؤمن و ملجأ مضطر و رابطه انسان ضعیف و جاهل با منبع فیاض علم و قدرت است و بشر بي‌رابطه روحي با خدا و بدون عرض نیاز به غني بالذات، در عرصه زندگي سرگشته و درمانده و هدر رفته است؛ «آيه77 سوره فرقان: قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزَامًا. ترجمه: بگو: اگر دعاي شما نباشد، پروردگار من براي شما وزن و ارزشي قائل نيست». بهترین دعا آن است كه از سر معرفتي عاشقانه به خدا و بصیرتي عارفانه به نیازهاي انسان انشا شده باشد، و این را فقط در مكتب پیامبر خدا (صلّي‌اللَّه‌علیه واله‌وسلّم) و اهل‌بیت طاهرین او - كه اوعیه‌ي علم پیامبر(ص) و وراث حكمت و معرفت اویند - مي‌توان جست. ما بحمداللَّه ذخیره اي بي‌پایان از ادعیه مأثوره از اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) داریم كه انس با آن، صفا و معرفت و كمال و محبت مي‌بخشد و بشر را از آلایش ها پاكیزه مي‌سازد. مناجات مأثوره ماه شعبان - كه روایت شده اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) بر آن مداومت داشتند - یكي از دعاهایي است كه لحن عارفانه و زبان شیواي آن، با مضامین بسیار والا و سرشار از معارف عالي ای همراه است كه نظیر آن را در زبان هاي معمولي و محاورات عادي نمي‌توان یافت و اساساً با آن زبان قابل ادا نیست. این مناجات، نمونه كاملي از تضرع و وصف حال برگزیده‌ترین بندگان صالح خدا با معبود و محبوب خود و ذات مقدس ربوبي است. هم درس معارف است، هم اسوه و الگوي عرض حال و درخواست انسان مؤمن از خدا.مناجات شعبانیه از مناجات های جلیل القدر ائمه علیهم السلام بوده، و مشتمل بر مضامین بسیار بلندی است، و هرگاه که حضور قلبی باشد خواندن آن مناسب است.مناجات شعبانیه یکی از مناجاتهای شیعیان در ماه شعبان است که از علی بن ابیطالب (امام اول شیعیان) نقل شده‌است. این دعا به داشتن مضامین عرفانی و بلند مشهور و خواندن آن توسط شیخ عباس قمی در غیر شعبان نیز توصیه شده‌است.[۱]سید بن طاووس در کتاب اقبال، مولی محمدباقر مجلسی در بحار الانوار، سماهیجی در الصحیفه العلویه و شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان به طور ارسال این مناجات را نقل کرده‌اند.راوی این روایت حسین بن خالویه و بنا به احتمالی علی بن محمد بن خالویه است.میرزا جواد ملکی تبریزی از عرفای شیعه در باره این دعا گفته‌است:«مناجات شعبانیه حاوی علوم فراوانی در چگونگی معامله بنده با خدای عزوجل، ادب دعا و استغفار است چنان که بعضی از فقرات آن را شخصی جلیل از اهل معرفت تفسیرکرده‌است.[۲]» حسین مظاهری و محمد محمدی گیلانی شرح هایی بر این دعا نوشته اند.
درنگی در مناجات شعبانیه
در دعاهای اسلامی، دریایی از حقایق ناب عرفانی موج میزند. یکی از نغزترین، معروفترین و زیباترین ادعیه، «مناجات شعبانیه» است که به روایت «ابن خالویه»، این مناجات را حضرت امیر(ع) و امامان دیگر در «ماه شعبان» میخواندند. در «مفاتیح الجنان» نیز در اعمال مشترکه ماه شعبان، به عنوان «عمل هشتم» آمده است. به جاست که از عارف کامل، امام راحل، خمینی عزیز(قدس سره) یاد کنیم که با یادکرد پیوسته از این دعا و مضامین بلندش، آن هم با زبان و لحنی خاص و شوق انگیز، توجه امت ما را به این گنجینه عرفانی بیشتر معطوف ساخت. به این چند نمونه دقت کنید: «مناجات شعبانیه از مناجاتهایی است که اگر یک نفر انسان دلسوخته، یک عارف دلسوخته - نه از این عارفهای لفظی - بخواهد آن را شرح کند، و شرح کند از برای دیگران، بسیار ارزشمند است و محتاج به شرح است ...»[3] «چه بسا مسائل عرفانی که در قرآن و این مناجاتهای ائمه اطهار(ع) و همین «مناجات شعبانیه» مسائل عرفانی هست که اشخاص، فلاسفه، عرفا، تا حدودی ممکن است ادراک کنند، بفهمند عناوین را، لکن آن ذوق عرفانی چون حاصل نشده است، نمیتوانند وجدان کنند.» [4]و میفرماید: «مناجات «شعبانیه» را خواندید؟ بخوانید آقا! مناجات شعبانیه از مناجاتهایی هست که اگر انسان دنبالش برود و فکر در او بکند، انسان را به یک جایی میرساند ... همه ائمه هم به حسب روایت میخواندند.» [5] مناجات هاي پانزده‌گانه كه از امام زین‌العابدین حضرت علي‌بن‌الحسین (علیه‌السّلام) نقل شده، گذشته از خصوصیت بارز دعایي مأثور از اهل‌بیت (علیهم‌السّلام)، این مزیت را داراست كه به مناسبت حالات مختلف مؤمن، مناجات ها را انشا فرموده است. خداوند به همه توفیق استفاضه و خودسازي به بركت این كلمات مبارك را عنایت فرماید. آمین.با وصفی که یاد شد، برای چشیدن قطره ای از معارف زلال این دعای بلند، بر ساحل این دریا مینشینیم.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْمَعْ دُعَائِی إِذَا دَعَوْتُکَ وَ اسْمَعْ نِدَائِی إِذَا نَادَیْتُکَ وَ أَقْبِلْ عَلَیَّ إِذَا نَاجَیْتُکَ فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَیْکَ وَ وَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ مُسْتَکِینا لَکَ مُتَضَرِّعا إِلَیْکَ رَاجِیا لِمَا لَدَیْکَ ثَوَابِی وَ تَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِی وَ تَخْبُرُ حَاجَتِی وَ تَعْرِفُ ضَمِیرِی وَ لا یَخْفَی عَلَیْکَ أَمْرُ مُنْقَلَبِی وَ مَثْوَایَ وَ مَا أُرِیدُ أَنْ أُبْدِئَ بِهِ مِنْ مَنْطِقِی وَ أَتَفَوَّهَ بِهِ مِنْ طَلِبَتِی وَ أَرْجُوهُ لِعَاقِبَتِی وَ قَدْ جَرَتْ مَقَادِیرُکَ عَلَیَّ یَا سَیِّدِی فِیمَا یَکُونُ مِنِّی إِلَی آخِرِ عُمْرِی مِنْ سَرِیرَتِی وَ عَلانِیَتِی وَ بِیَدِکَ لا بِیَدِ غَیْرِکَ زِیَادَتِی وَ نَقْصِی وَ نَفْعِی وَ ضَرِّی إِلَهِی إِنْ حَرَمْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَرْزُقُنِی وَ إِنْ خَذَلْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَنْصُرُنِی.
خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و شنوای دعایم باش آنگاه که می خوانمت، و صدایم را بشنو گاهی که صدایت می کنم، و به من توجّه کن هنگامی که با تو مناجات می نمایم، همانا به سوی تو گریختم، و در حال درماندگی و زاری در برابرت ایستادم، پاداشی را که نزد توست امیدوارم، آنچه را که در درون دارم می دانی، بر حاجتم خبر داری، نهانم را می شناسی، کار بازگشت به آخرت و خانه ابدی ام بر تو پوشیده نیست، و آنچه که می خواهم به زبان آرم، و خواهش خویش را بازگو کنم و هم آنچه را که برای عاقبتم امید دارم، بر تو پنهان نیست، همانا آنچه تقدیر نموده ای بر من ای آقای من در آنچه که تا پایان عمر بر من فرود می آید از نهان و آشکارم جاری شده است، و تنها به دست توست نه به دست غیر تو فزونی و کاستی ام و سود و زیانم، خدایا! اگر محرومم کنی پس کیست آن که به من روزی دهد؟ و اگر خوارم سازی پس کیست آن که به من یاری رساند.
إِلَهِی أَعُوذُ بِکَ مِنْ غَضَبِکَ وَ حُلُولِ سَخَطِکَ إِلَهِی إِنْ کُنْتُ غَیْرَ مُسْتَأْهِلٍ لِرَحْمَتِکَ فَأَنْتَ أَهْلٌ أَنْ تَجُودَ عَلَیَّ بِفَضْلِ سَعَتِکَ إِلَهِی کَأَنِّی بِنَفْسِی وَاقِفَةٌ بَیْنَ یَدَیْکَ وَ قَدْ أَظَلَّهَا حُسْنُ تَوَکُّلِی عَلَیْکَ فَقُلْتَ [فَفَعَلْتَ] مَا أَنْتَ أَهْلُهُ وَ تَغَمَّدْتَنِی بِعَفْوِکَ إِلَهِی إِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ أَوْلَی مِنْکَ بِذَلِکَ وَ إِنْ کَانَ قَدْ دَنَا أَجَلِی وَ لَمْ یُدْنِنِی [یَدْنُ] مِنْکَ عَمَلِی فَقَدْ جَعَلْتُ الْإِقْرَارَ بِالذَّنْبِ إِلَیْکَ وَسِیلَتِی إِلَهِی قَدْ جُرْتُ عَلَی نَفْسِی فِی النَّظَرِ لَهَا فَلَهَا الْوَیْلُ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَهَا إِلَهِی لَمْ یَزَلْ بِرُّکَ عَلَیَّ أَیَّامَ حَیَاتِی فَلا تَقْطَعْ بِرَّکَ عَنِّی فِی مَمَاتِی إِلَهِی کَیْفَ آیَسُ مِنْ حُسْنِ نَظَرِکَ لِی بَعْدَ مَمَاتِی وَ أَنْتَ لَمْ تُوَلِّنِی [تُولِنِی] إِلا الْجَمِیلَ فِی حَیَاتِی.
خدایا! به تو پناه می آورم از خشمت و از فرود آمدن غضبت. خدایا! اگر شایسته رحمت نیستم، تو سزاواری که بر
ادامه دارد...
پی نوشت ها:
1- «مناجات شعبانیه». فرهنگ کوثر آذر ۱۳۷۷ - شماره ۲۱.
2- «مناجات شعبانیه و سند آن». پیام حوزه:: پاییز ۱۳۷۶، شماره ۱۵.
3- صحیفه نور، ج 20، ص189.
4- همان، ج17، ص 265.
5- همان، ج19، ص 158.
http://feraghat90.blogfa.com/post-1146.aspx
:: برچسب‌ها:
http://feraghat90 ,
blogfa ,
com/post-1146 ,
aspx ,
:: بازدید از این مطلب : 162
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
